44.3. [165] Cząstki bym, byś, by, byśmy, byście jako połączenie spójnika by (...)
Cząstki bym, byś, by, byśmy, byście występują jako połączenie spójnika by z końcówkami -(e)m, -(e)ś, -(e)śmy, -(e)ście. Spójnik by jest równoważny spójnikom aby, ażeby, żeby, np.
Zaprosił go, by wystąpił z odczytem (= aby wystąpił z odczytem).
Zadzwoniła z prośbą, bym do niej przyjechała (= żebym do niej przyjechała).
Chcą, byśmy się tu zatrzymali (= żebyśmy się tu zatrzymali).
By jako samodzielny spójnik może wystąpić po innych spójnikach. Jego pisownia jest wtedy rozdzielna:
Podróżny dotarł do hotelu, ale by zająć pokój, musiał wypełnić kwestionariusze.
Aby upewnić się co do spójnikowej funkcji by w powyższym zdaniu, należy to zdanie przekształcić w ten sposób, żeby każde zdanie podrzędne zostało wprowadzone oddzielnie własnym spójnikiem:
Podróżny dotarł do hotelu, ale musiał wypełnić kwestionariusze, by zająć pokój.
Spójnik ale wprowadza zdanie musiał wypełnić kwestionariusze, spójnik by – zająć pokój.
Zamiast spójnika by można użyć spójników aby, ażeby, żeby. Wtedy przekształcone zdanie będzie miało postać:
Podróżny dotarł do hotelu, ale żeby zająć pokój, musiał wypełnić kwestionariusze.
