• Czy wiesz, że...
    BIUSTONOSZ
    Biustonosz pochodzi od niemieckiego Büstenhalter i jest tzw.
    półkalką – w pierwszej części wynikiem oddania w piśmie niemieckiej wymowy słowa Büste, w drugiej wynikiem przetłumaczenia niemieckiego Halter ‛pojemnik lub inny przedmiot służący do trzymania czegoś’. Bliższy oryginałowi biusthalter nie zdążył się na dobre zadomowić w polszczyźnie, gdy stał się słowem przestarzałym. Rodzimy stanik (od rzeczownika stan) jest zaś słowem mniej precyzyjnym, gdyż oznacza też część damskiej sukni od ramion do pasa. Wśród słów, które przychodzą na myśl, jest jeszcze napierśnik – część kuchennego fartucha albo część zbroi. Różnica między kobiecym a męskim napierśnikiem dobrze ilustruje dawny społeczny podział ról kobiet i mężczyzn.
    Mirosław Bańko
     
  • Łatwo pomylić
    HOŻY
    Pokusa używania w zapisie tego przymiotnika ch bierze się poniekąd stąd, że w wymowie jest identyczny z mnogim męskoosobowym przymiotnikiem chorzy, od którego jednak
    znaczeniowo jest bardzo odległy. Hoży jest właśnie zdrowy, nawet więcej niż zdrowy, co dałoby się lepiej usłyszeć, gdybyśmy wymawiali dźwięczne h zamiast bezdźwięcznego, szepcząco rozlazłego ch. Podobnie hu ha jest o wiele bardziej dziarskie od poczciwie ocieplającego chuchania.
    Jerzy Bralczyk
     
  • To ciekawe
    Pisz do mnie na Berdyczów
    Czyli: zrywam z tobą stosunki, nie pisz do mnie, odczep się. To nieduże miasto
    niedaleko Żytomierza musiało uchodzić za zapadłą dziurę, zwłaszcza tamtejsze usługi pocztowe musiały być powszechnie nisko oceniane. List zapewne tam nie dojdzie, ale to i lepiej. Słowacki użył tego określenia w „Beniowskim”. Ten rodzaj zerwania więzi przyjacielskich czy choćby towarzyskich był przykry także ze względu na złośliwość.
    Jerzy Bralczyk
     
Słowo dnia: ujmować

Zagraj z nami!

Chcesz sprawdzić swoją znajomość języka?

Zagraj teraz

Zasady pisowni

13.1.1. [35] Pisownia przedrostka z- (z-, s-, ś-)
Pisownia tego przedrostka jest trojaka i zależy od następującej po nim głoski.
Piszemy z-:
a) przed literami oznaczającymi samogłoski, np.
zanalizować, zignorować, zirytować, zoficjalnieć, zogniskować, zordynarnieć, zubożeć, zużyć;
b) przed literami oznaczającymi spółgłoski dźwięczne, np.
zbić, zdrutować, zgrać, zlać, zliczyć, złamać, zmatowieć, zmrużyć, zniszczyć, zredagować, zrogowacieć, zrównać, zwalić;
c) bez względu na wymowę przed literą h, np.
zhańbić, zheblować, zhierarchizować, zhomogenizować, zhumanizować, zhydrolizować;
d) bez względu na wymowę przed znakami s, si (oznaczającym spółgłoskę ś), sz, np.
zsadzić, zsolidaryzować się, zsypać;
zsiadać, zsiekać, zsinieć, zsiusiać się;
zszargać, zszarpać, zszarzeć, zszokować, zszyć;
s- piszemy przed literami oznaczającymi spółgłoski bezdźwięczne: p, f, t, k, c, cz, ch, np.
sparafrazować, sparodiować, spieniężać, spłynąć, sfermentować, sfinansować, sforsować, sfotografować, sfruwać, stelefonizować, sterroryzować, stępieć, skaleczyć, skanalizować, skaptować, scałkować, scedować, scentralizować, sczernieć, sczerstwieć, sczesać, schamieć, scharakteryzować, schładzać, schować, schronić się;
ś- piszemy przed połączeniem liter ci (oznaczającym spółgłoskę ć lub połączenie głosek ći), np.
ściąć, ściągnąć, ścichnąć, ściec, ścieniać, ścierpieć, ściosać, ścisnąć, ściszać.
Natomiast przed (oznaczającym spółgłoskę lub połączenie głosek dźi) piszemy z, np.
zdziałać, zdzielić, zdziwić się.
 
 
... >>

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo inkwizytor
Więcej słów

Powiedz to inaczej

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego