się do pogłębienia różnic w warunkach bytu trzech zaborów także na odcinku kulturalnym. Mimo to kultura polska pozostała jednolita, nowymi jej treściami żył cały naród. Co więcej, zaczęła ona ogarniać nowe zakątki ziem polskich i nowe kręgi społeczne. Na wielu polach starała się też nadążyć za postępem innych krajów europejskich. Działo się tak pomimo braku własnego państwa oraz faktu, że tylko w Galicji państwo nie zwalczało kultury polskiej. W zaborach rosyjskim i pruskim, a po części także w Galicji, postęp kulturalny był finansowany środkami gromadzonymi samorzutnie przez społeczeństwo.<br>Warunki bytu materialnego pozostały zróżnicowane pomiędzy wsią a miastem, pomiędzy biedotą a ludnością zamożną