z możliwych" światów. Zasadą wyboru zdarzeń jest więc w Kandydzie ich maksymalna nieprzychylność dla bohatera: ośmieszony tak zostaje optymizm ontologiczny niemieckiego filozofa (inna rzecz, że Wolter albo nie rozumiał, albo nie chciał zrozumieć teodycei Leibniza). W Filidorze pojawiają się tylko takie dane, fakty, wyglądy, zdarzenia... które mają swój symetryczny odpowiednik. Inaczej mówiąc, powiastka każe nam dostrzegać w świecie tylko i wyłącznie natrętne, wszechobecne, stereotypowe formy czy systemy... aż do chwili, gdy unicestwią się one swoim nadmiarem. Podobne - choć o wiele rozmaitsze, kapryśniejsze, mniej schematyczne - działanie form rozpoznać można w przygodach Józia.<br>Dlaczego zaś Gombrowicz skupił się w Filidorze na opozycji syntezy i