z kultem męczenników. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na relikwie upowszechniał się zwyczaj przenoszenia zwłok męczenników, co doprowadziło w następstwie do handlu prawdziwymi lub domniemanymi relikwiami. Wiązał się z tym kultem rozwój pielgrzymek do doczesnych prochów męczenników. Szczególną popularnością cieszyły się pielgrzymki do grobów męczenników, do Palestyny i do Rzymu. Obrosły one wieloma elementami folklorystycznymi.<br><br>&lt;tit1&gt;CHRZEŚCIJAŃSTWO A CYWILIZACJA RZYMSKA&lt;/&gt;<br>Historycy zadają sobie pytanie: czy chrześcijaństwo wraz z uzyskaniem pełnej wolności, a następnie stając się religią państwową, zmieniło poważnie cywilizację rzymską? Idzie w tym przypadku o promieniowanie chrześcijaństwa poza domenę ściśle religijną. Nie ulega wątpliwości, że poczynając od IV w. cesarstwo uważa