jak malała jego początkowa przewaga, poniósł klęskę. Cała zasługa pobicia nazistów i cały ciężar wojny spoczywał wyłącznie na ZSRR, które według danych radzieckich, poniosło 98% wysiłku wojennego i przez cały czas angażowało co najmniej 90% wojsk niemieckich. Znikoma, materialna pomoc aliantów nie przekraczała 2% produkcji wojennej ZSRR i była raczej bezwartościowa, niskiej jakości, a o rzekomych działaniach wojennych nie warto nawet wspominać, w większości były pozorowane.<br>Stalin przez cały czas prowadził prawidłową politykę i przygotowywał się na ewentualność wojny obronnej, a w najtrudniejszym okresie tylko dzięki niemu zdołano opanować trudną sytuację, wynikłą z braku czujności i czasem wręcz celowych działań wrogów