i długotrwałych wahaniach czynników środowiskowych mechanizmy regulacyjne są prawdopodobnie zastępowane przez mechanizmy genetyczne. Zastosowanie takich lub innych mechanizmów regulacyjnych zależy od długości czasu trwania zmian oraz od ilości i jakości czynników oddziałujących (MACARTHUR CONNELL 1971), a także właściwości gatunku. Norma reakcji jest to zdolność organizmów do specyficznych reakcji rozwojowych uwarunkowanych dziedziczeniem. <br>Utrzymywanie się różnic fizjologicznych, a nawet morfologicznych, w wyrównanych warunkach siedliskowych między populacjami pochodzącymi z odmiennych warunków ekologicznych, potwierdziło hipotezę, że gatunki często składają się z licznych ras ekologicznych (STEBBINS 1958).<br>Modyfikujący wpływ środowiska może przejawiać się zarówno w zmienności fenotypowej, jak i genotypowej. Genotyp jest to zespół wszystkich genów