powstrzymują się od przypominania osobistych tragedii z okresu wojennego. Tylko czasem, wśród kurników Crowleyu, sąsiadki będą porównywać udręczenia sowieckie z obozami hitlerowskimi i licytować się, która pozostawiła na nieludzkiej ziemi więcej dziecięcych mogiłek. Niejeden &lt;orig&gt;crowleyski&lt;/&gt; "Stasjuczek" pełni rolę następcy czy zastępcy zmarłego w Sowietach dziecka, a państwo Ciupkowie czy Śmidowiczowie fabrykują tabuny potomków na zapas. To raczej kombatanci pławią się we wspomnieniach i na znak gotowości bojowej paradują w mundurach, a nawet na świeżo uszyte przenoszą naszywki z "Polandami".<br>"Pogranicze" może i powinno być odczytywane na różne sposoby: jako mała, w wyraźne ramy ujęta opowieść epicka, jako obraz konfliktów kultur, jako