utworu całkowicie je relatywizuje. Kabała jest różnie ważna czy równie nieważna, jak bagietka na śniadanie, gdyż zarówno bagietka, znaki kabalistyczne czy perwersje seksualne są tylko cytatem, aluzją literacką, papierowym wtajemniczeniem czy równie papierowym skandalem. Przypadkowo dobrane okruchy systemów inicjacyjnych nie mają mocy nadawania światu przedstawionemu "głębszego sensu". Ulubiona przez Gretkowską figura gry między dosłownością, z reguły szokującą, a symbolem często zawodzi, prowadząc do desemantyzacji symbolu. W utworach Manueli Gretkowskiej trudno natrafić na słowo własne - nieprzedrzeźnione - autonomiczne i odpowiedzialne.<br> Powieści Manueli Gretkowskiej ratuje przed fałszywą autoprezentacją żywioł zabawy i autoironiczny dystans. Natomiast debiutancka powieść Małgorzaty Saramonowicz Siostra (1996), wprowadzona na rynek jako