dodaje jednak, że nie był tam chętnie czytany, przynajmniej w kołach bezpośrednio zaangażowanych w robotę rewolucyjną. Ani <name type="person">Marks</>, ani inni wybitni twórcy doktryny rewolucyjnej na Zachodzie. Socjalizm rosyjski rozwijał się poniekąd samorodnie i w wyraźnej separacji od myśli zachodnioeuropejskiej. Inaczej w Warszawie, której sfery inteligenckie, niezależnie od wyznawanej ideologii, zawsze interesowały się tym, co dzieje się na Zachodzie i wbrew trudnościom dążyły do przyswojenia sobie najświeższych nowinek zachodnioeuropejskich, gdzie nowe idee miały do swej dyspozycji kadry uniwersyteckie, legalne pisma i wydawnictwa książkowe, a w parlamentach i na wiecach wygłaszali przemówienia posłowie partii socjalistycznych. Sytuacja zwolenników nowej ideologii nigdzie nie dawała się