uwarunkowań. Ale jego udziałem stały się i największe sukcesy teatru romantycznego, i najgłośniejsze niepowodzenia. Gdy zniechęcony klęską Burgrafów od teatru odszedł, nie zarzucił definitywnie twórczości dramatycznej. Po kilkunastoletniej przerwie (przypominają się tu dzieje Aleksandra Fredry) wrócił do pisania, prowokacyjnie określając swe kolejne dzieła jako Théâtre en liberté, "teatr na wolności" (na marginesie jednej ze sztuk zapisał, że może ona znaleźć się w teatrze dopiero wówczas, gdy nie będzie istniała instytucja cenzury). Historia recepcji scenicznej dramatów Hugo była wielekroć opisywana przez badaczy. Ukazuje bowiem ten przykład wielkość artysty i konieczność ustępstw z jego strony, aprobatę i niechęć teatru i krytyków, entuzjazm i obojętność