niepokoju czy nadziei, wasza dusza, pozbawiona myśli i czynu, jakby unicestwia się i oddziela od ciała". I komentuje:<br>&lt;gap&gt;<br>Karzeł nie chce już dłużej skrywać się wewnątrz mechanicznej zabawki. Niespodziewany efekt sceniczny: oto ex machina wyłania się człowiek. Główny aktor, Bóg, już dawno zszedł ze sceny. W miejsce augustyńskiej wielkiej narracji o czasie (obejmuje ona trzy ostatnie księgi Wyznań) od XVIII wieku wchodzi wielka narracja o czasie ludzkim, arcyludzkim.<br>Ową wielką narracją o czasie ludzkim, arcyludzkim, była jeszcze do niedawna powieść. To ona - świecka Ewangelia - przysłoniła na cały wiek XIX hipotezę Szalonego Zegarmistrza. To ona pozwalała nie dostrzegać coraz szybszych ruchów wahadła. Powiada