raczej bodźca, który powoduje artystą. Dzięki swoim urojonym i aspołecznym działaniom artysta ten jest bardziej, wyraźniej, trwalej... Staje się - powiedziałby Horacy - trwalszy od spiżu, aëre perennius. Więc ten Gombrowiczowski motyw nie jest wcale nie znany czy szczególnie nowoczesny.<br>Klasycy widzieli jednak artystę (czy w ogóle człowieka) jako istotę trwałą, daną raz na zawsze. Dla Gombrowicza jest on natomiast "formą w ruchu" i tym, co mu zapewnia rozpoznawalność, jest raczej "algorytm" ruchu aniżeli struktura formy. Z tym ruchem - na dobitkę - nigdy nie chce się całkiem utożsamić... w czym walnie pomaga mu obfitość ról, w które się może wcielać (choćby bohatera, narratora, autora). Stąd wrażenie