identycznym dialogiem obrzędowym między kapłanem a wiernymi. U źródeł tego obrzędu stała najwidoczniej wspólna, ogólnosłowiańska osnowa pogańskiej mitologii. Jakie mechanizmy sprawiły, że obrzęd ten i jego sakralna funkcja przetrwały pod chrześcijańskim pokostem niemal do naszych czasów? Na to pytanie nie ma zadowalającej odpowiedzi, chyba że komuś wystarczy okrągłe zdanie o tradycjonalizmie kultury ludowej. To, że nie wiemy jak w ciągu długich wieków przekazywano pogański rytuał w chrześcijańskim kraju, nie upoważnia jednak do negowania oczywistych świadectw jego przetrwania.<br>Dotyczy to nie tylko śladów pogańskiego sacrum, ale i obecności barbarzyńskiego dziedzictwa w polityce, sądownictwie, słownictwie i kategoriach pojęciowych europejskiej kultury. Każde polskie dziecko