gdy minęła przymusowa indoktrynacja stalinowska, gdy sfery wolności poszerzały się, ówczesny proces literacki nie przestawał być ściśle sterowany i kontrolowany. Nie idzie wyłącznie o cenzurę. Cenzura była zaledwie końcową kosmetyką. Na wszelkie sposoby wywierano presję na literaturę, manipulowano nią, a w razie potrzeby nie cofano się przed brutalnymi interwencjami tak w stosunku do dzieł, jak ludzi. W literaturze tępiono przede wszystkim ciągłość, zwłaszcza w tym, co mogło wyrosnąć ponad średnią blokową czy zagrozić ortodoksji. Cokolwiek powstawało, nad czym władza nie miała pełnej kontroli, czy to program literacki, czy grupa, czy czasopismo, zawczasu stosowano prewencję. Wiele zjawisk artystycznych musiało się kamuflować, gdyż były