po gwałtownej polemice z pojęciem Boga - najwyższej Miłości, która skazuje na nieodwołalną mękę - i strąceniu Dantego w otchłań moralnej pogardy;<br> po uprzytomnieniu związku Dantego ze średniowieczem i - w następstwie - opartej na stereotypach retoryki Boskiej Komedii; po dotarciu do groźnego, zaiste - palącego - piękna, bijącego ze strof poematu; po całej tej bolesnej wędrówce od dzisiaj do niegdyś powiada Gombrowicz:<br>&lt;q&gt;Czymże tedy jesteś, Boska Komedio?<br>Czy niezdarnym utworem małego Danta?<br>Czy potężnym utworem wielkiego Danta?<br>Czy potwornym utworem niecnego Danta?<br>Czy retoryczną recytacją skłamanego Danta?<br>Czy pustym rytuałem epoki dantejskiej?<br>Czy ogniem sztucznym? Czy ogniem prawdziwym?<br>Nierzeczywistością?<br> Czy splotem trudnym, zawiłym, rzeczywistości z nierzeczywistością