obłożona pokaźnymi daninami na rzecz monarchii, a zamożniejsza i lepiej wyekwipowana mniejszość przekształciła się w odrębną warstwę książęcych (królewskich) wojowników. Rodzaj obowiązków wobec państwa przekazywanych z pokolenia na pokolenie stał się wyznacznikiem chłopskiego lub rycerskiego statusu. Wolna ludność zepchnięta w ten sposób do chłopskiej kondycji nie została jednak poddana niczyjemu władztwu gruntowemu, lecz tylko podporządkowana za pośrednictwem państwa publicznemu zwierzchnictwu możnowładnej elity. Podległość ta i obowiązek płacenia danin same przez się nie zmieniały stosunków własności ani nie pozbawiały chłopskich danników uprawnień osobowych przysługujących wolnym ludziom. Przed przywłaszczeniem i zniewoleniem chroniła ich zarówno wspólnota opolna, jak interesy monarchii oraz ściśle związanej z