księży. Zwłaszcza po drugiej wojnie światowej pielgrzymki przekształciły się w rekolekcje. Najlepszym tego przykładem jest pielgrzymka warszawska. Jej program ustala się w styczniu, a przynajmniej część uczestników stara się do niej przygotować już wcześniej. Programy te dotyczą zresztą nie tylko konferencji, ale także pewnych elementów stylu życia w czasie pielgrzymki, wprowadza się np. dobrowolne ograniczenia. Zwłaszcza młodzież chętnie na nie przystaje.<br>Zmieniają się także stosunki pomiędzy pielgrzymami a ludźmi z miejscowości położonych na trasach pielgrzymek. Mówiono mi np., że nikt z uczestników pielgrzymki toruńskiej nie spędził ani jednej nocy w stodole - wszystkich zapraszano do domów. Jedzenie, które ze sobą zabierali, przynieśli do