walczą. Jeśli się chciało być w ruchu, to nawet kracząc mu, trzeba było krakać po "solidarnościowemu". Nie wychodziło mi to dobrze, mówiłem "za bardzo rządowo", "za mało związkowo". Pozostałe teksty, powstałe po wprowadzeniu stanu wojennego, nawet te o drodze do Stoczni i pobycie w niej, są pisane z innej perspektywy, "z drugiej strony czasu", już przeszłego, ale jeszcze nie dokonanego i oczywiście ze świadomością, że nie wiadomo, czy i kiedy się dokona. O najmniejszym przebłysku, że to już za sześć, siedem lat, mowy nie było. Były to więc refleksje jakoś obliczone na dalsze lata niewoli. Książkę zamyka mój komentarz wydrukowany przez znany francuski