narzędzia krzemienne, których nie sposób obrobić zębami i trzeba do tego użyć innych kamieni czy kości. Najstarsze narzędzia kamienne, a przynajmniej obłupane intencjonalnie, jak można sądzić, kamienie, które mogły służyć jako narzędzia, pojawiły się w zapisie kopalnym w tym samym czasie. Produkowane były zapewne przez współwystępujący z australopitekami gatunek, który z tego powodu nazwany został Homo habilis. Jego pochodzenie pozostaje nieznane. Nie jest rozpoznany zakres zmienności wewnątrzpopulacyjnej w obrębie najstarszych gatunków ludzkich i pozostaje przedmiotem dyskusji, ile ich było z przedziału 1,6-1,3 Ma. Tego wieku są też szczątki kostne nazywane Homo ergaster, być może nie <br><page nr=433><br><gap><br>zasługujące na oddzielanie od południowoazjatyckiego