i w pewnym momencie panuje, jak przy ściskaniu, tak ogromny tłok, że materia hadronowa zamienia się w plazmę. Jest sprawą oczywistą, że zaraz po Wielkim Wybuchu, gdy wszechświat był bardzo mały i gorący, materia go wypełniająca była właśnie w postaci plazmy kwarkowo-gluonowej. Gdy potężne gwiazdy wypaliwszy swe jądrowe paliwo zapadają się pod naciskiem sił grawitacji, gęstość materii wzrasta i w pewnym momencie może również powstać plazma. Przypuszcza się także, że materia kwarkowo-gluonowa wypełnia niezwykle gęste jądra gwiazd neutronowych.<br>Na początku lat 80. zrodził się projekt, by takie kosmiczne warunki stworzyć w laboratorium, zderzając odpowiednio rozpędzone ciężkie jądra atomowe. Ich