czarny
Wielki słownik ortograficzny PWN
czar•ny (człowiek rasy czarnej); -ni
czar•ny; -ni: czarne włosy, czarna dziura (astr.), ale: Czarny Staw nad Morskim Okiem, Czarny Staw (w Dolinie Pięciu Stawów Polskich)
biało-czar•ny (biały i czarny)
brązowo-czar•ny (brązowy i czarny)
brunatno-czar•ny (brunatny i czarny)
Czar•ny Bór (miejscowość) Czar•nego Boru, Czar•nym Borze; przym.: czarnoborski
Czar•ny Dunajec (miejscowość; rzeka) Czar•nego Dunaj•ca, Czar•nym Dunaj•cu; przym.: czarnodunajecki
Czar•ny Kon•tynent (= Afryka) Czar•nego Kon•tynen•tu, o Czar•nym Kon•tynen•cie
Czar•ny Ląd (= Afryka) Czar•nego Lądu, Czar•nym Lądzie
Czar•ny Staw Gąsienicowy Czar•nego Stawu Gąsienicowego, Czar•nym Stawie Gąsienicowym
Czar•ny Wrzesień (grupa terrorystyczna) Czar•nego Wrześ•nia, o Czar•nym Wrześ•niu
granatowo-czar•ny (granatowy i czarny)
szaro-czar•ny (szary i czarny)
zielono-czar•ny (zielony i czarny)
Czar•na (rzeka) -nej, -ną
Czar•na (miejscowość) -nej, -ną; przym.: czarniański
Czar•ne -nego, -nem; przym.: czarniański
Czar•na Biało•stoc•ka (miejscowość) Czar•nej Biało•stoc•kiej, Czar•ną Biało•stoc•ką; przym.: czarniański
Czar•na Dąbrów•ka (miejscowość) Czar•nej Dąbrów•ce, Czar•ną Dąbrów•kę; przym.: czarniański
Czar•na Hań•cza (rzeka) Czar•nej Hań•czy, Czar•ną Hań•czę
czar•na jagoda czar•nej jagodzie, czar•ną jagodę; czar•nych jagód
Czar•na Łań•cuc•ka (miejscowość) Czar•nej Łań•cuc•kiej, Czar•ną Łań•cuc•ką; przym.: czarniański
Czar•na Przemsza (rzeka) Czar•nej Przemszy, Czar•ną Przemszę
Czar•na Woda (miejscowość; rzeka) Czar•nej Wody, Czar•ną Wodę; przym.: czarnowodzki
pół czar•nej (o kawie)
Słownik języka polskiego PWN
biało-czarny «mający dwa kolory: biały i czarny»
bocian czarny «gatunek bociana o upierzeniu czarnym z wyjątkiem białej piersi i brzucha»
czarny I
• czarno • czarniutki, czarniusieńki
1. «mający barwę najciemniejszą ze wszystkich, właściwą węglowi i sadzy»
2. «ciemny, wyraźnie odcinający się od jaśniejszego tła»
3. «mający ciemną skórę, ciemne włosy, czarną sierść»
4. «mroczny, nieoświetlony»
5. «niegodziwy, szkodliwy, zgubny»
6. «złowróżbny, pesymistyczny»
7. «trudny do zniesienia, pełen nieszczęść»
8. «bardzo brudny»
• czarno • czarniutki, czarniusieńki
czarny II «czarny pionek w szachach, warcabach itp.»
czarny bez «krzew lub niskie drzewo, mające czarnofioletowe kuliste owoce, nadające się na przetwory»
czarny chleb «chleb z razowej mąki»
czarny humor «przedstawienie rzeczy tragicznych w sposób humorystyczny»
Czarny Ląd, Kontynent «Afryka»
czarny lud «grupowa zabawa dziecięca»
czarny zwierz łow. «dzik»
granatowo-czarny «mający dwa kolory: granatowy i czarny»
kosoń czarny «owad składający jaja w ciele gąsienicy, będącej szkodnikiem sosny»
niedźwiedź czarny zob. baribal.
pieprz czarny
1. «pnącze uprawiane w klimacie zwrotnikowym»
2. «najbardziej popularny rodzaj pieprzu, uzyskiwany z niedojrzałych nasion»
proch czarny «mieszanina azotanu potasowego, siarki i węgla drzewnego, o najniższej pośród materiałów wybuchowych sile wybuchu»
bażyna czarna «roślina podobna do wrzosu»
czarna dziura «obszar w przestrzeni kosmicznej wytwarzający bardzo silne pole grawitacyjne»
czarna jagoda zob. jagoda w zn. 2.
czarna kawa «kawa bez mleka, bez śmietanki»
czarna magia «przywoływanie i wykorzystywanie złych mocy»
czarna msza «obrzęd satanistyczny będący parodią katolickiej mszy świętej»
czarna polewka «zupa z krwi zwierzęcej»
czarna sotnia «o bojówkach organizacji monarchistycznych w carskiej Rosji»
czarna stopa łow. «ziemia niepokryta śniegiem, na której nie widać śladów zwierzyny»
czarne koszule «o organizacji faszystowskiej utworzonej przez Mussoliniego, której członkowie nosili czarne koszule; też: o członkach tej organizacji»
ospa czarna, krwotoczna «jedna z najcięższych odmian ospy, charakteryzująca się krwawymi krostami o czarnym zabarwieniu»
sosnówka czarna «ptak o popielatobiałym upierzeniu, z czarną głową i szyją, żyjący w lasach iglastych»
topola czarna zob. sokora.
zwierzyna czarna łow. «dziki»
Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego
Zasady pisowni i interpunkcji
Porady językowe
„czarny pijar”
9.11.2005
Co znaczy tak modne obecnie sformułowanie czarny pijar? W którym słowniku można znaleźć to hasło?
czarny charakter
9.05.2015
Szanowni Państwo,
mam problem z odmianą przez przypadki wyrażenia czarny charakter. Odmiana wyrazu charakter jest oczywista, jest to rzeczownik męski nieżywotny, ale czarny charakter to osoba. Jak powinnam napisać: „W tej bajce nie ma czarnego charakteru" czy "charaktera”?
Pozdrawiam
Katarzyna
mam problem z odmianą przez przypadki wyrażenia czarny charakter. Odmiana wyrazu charakter jest oczywista, jest to rzeczownik męski nieżywotny, ale czarny charakter to osoba. Jak powinnam napisać: „W tej bajce nie ma czarnego charakteru" czy "charaktera”?
Pozdrawiam
Katarzyna
czarny franek
9.05.2003
Jak nazwać poprawnie przedmiot, za pomocą którego przepycha się klozety: zassawka, przepychacz, a może czarny franek?
Ciekawostki
Czarny koń
Czyli: nieoczekiwany zwycięzca. Pierwszy użył tego określenia Beniamin Disraeli, w odniesieniu do wyścigów konnych. Potem tę metaforę stosowano w sytuacjach politycznych, także w sportowych.
Czarny rynek
Czyli: strefa nielegalnego handlu. Nie ma rynku białego czy jasnego, tylko o czarnym mówimy. Ta barwa ma się kojarzyć ze złem, a co najmniej z bezprawiem.
Czarna magia
Czyli: coś, czego zrozumieć nie sposób. Zwykle skromnie przyznajemy, że to, co dla nas niezrozumiałe, inni zrozumieć mogą – i mówimy: to dla mnie czarna magia.
Korpus języka polskiego
Autentyczne przykłady użycia w piśmie i mowie zgromadzone w Korpusie
- ... barwne stroje rodowych, jednolite najemników i piechoty dymowej, nieliczne żółto-czarne trupy Szerszeni. Płynący na powietrznych prądach ptak ujrzałby dalej wzgórze...
- ... się pozostawieni sami sobie.
Choroba Parkinsona wywołana jest zanikiem istoty czarnej w mózgu, która odpowiada za produkcję dopaminy (neuroprzekaźnika przesyłającego informacje... - ... karecie...
- Gówno prawda - mówi inny - czarnym autem trąbiącym przyjedzie.
- Dobra, czarnym autem przyjedzie, przez to błoto, warcząc, trąbiąc i
chlapiąc. Ma...
Encyklopedia PWN
popularne określenie nielegalnych obrotów dokonywanych niezgodnie z obowiązującym w danym kraju prawem.
Czarny Staw Gąsienicowy, Czarny Staw pod Kościelcem,
jezioro w Tatrach Wysokich, we wschodniej części Doliny Gąsienicowej, powyżej granicy lasu na wys. 1620 m, woj. małopolskim;
czarny kamień, hadżar,
kamień w świątyni Al-Kaba w Mekce;
malarz, → Marcin Czarny.
Czarny Staw pod Rysami, Czarny Staw nad Morskim Okiem,
jezioro w Tatrach Wysokich, w Dolinie Rybiego Potoku, na wys. 1581 m (191 m wyżej od Morskiego Oka);
