znajduje się wystarczająco wysoko nad horyzontem. Tuż po wschodzie albo podczas ostatnich faz zachodu Słońce potrafi płatać autorom roczników astronomicznych figle. Bywa, że czas rzeczywistego zniknięcia lub pojawienia się Słońca nad horyzontem znacznie się różni od podanego w rocznikach. Można zaryzykować stwierdzenie, że jest to największa nieścisłość współczesnych superdokładnych tablic astronomicznych. I nic nie wskazuje na to, by w najbliższym czasie udało się astronomom usunąć tą usterkę.<br>Prawdziwym winowajcą jest w tym wypadku refrakcja atmosferyczna (pojęcie to wyjaśnia ramka na następnych stronach), a właściwie - brak wystarczająco dokładnej teorii, opisującej wędrówkę promieni światła od Słońca, poprzez ziemską atmosferę, do oka obserwatora na