samobójczej" reakcji patogen zostaje "uwięziony" w martwej tkance i nie może się dalej rozprzestrzeniać (ryc. 4.6, ryc. 4.7). Występowanie reakcji nadwrażliwości w przypadku chorób wirusowych i grzybowych było obserwowane i badane od dawna. Dopiero jednak w ostatnich kilkunastu latach wyjaśniono doniosłą rolę tego zjawiska także w przypadku chorób bakteryjnych [39]. Większość bakterii chorobotwórczych dla roślin jest zdolna do wywołania reakcji nadwrażliwości. Rozwija się ona w następujących układach:<br>a) między bakteriami patogenicznymi a odporną rośliną żywicielską;<br>b) między patogenicznymi bakteriami a roślinami dla nich nieżywicielskimi;<br>c) między niepatogenicznymi szczepami patogenicznych gatunków bakterii a rośliną żywicielską.<br>Reakcja nadwrażliwości nie występuje, jeśli