a zwłaszcza po 1863, napływać zaczęły na Zachód nowe fale wychodźców politycznych, emigrację polistopadową zaczęto nazywać "Wielką", w odróżnieniu od późniejszych, mniej licznych i mniej znakomitych. W istocie żadne z polskich środowisk wychodźczych nie wywarło wcześniej ani potem tak potężnego wpływu na losy narodu.<br><br>67. Pierwsze komitety emigracyjne<br><br>Poszczególne ugrupowania czynne w powstaniu listopadowym starały się wysunąć na czoło emigracji. Kilku działaczy z partii kaliskiej już w listopadzie 1831 r. zawiązało w Paryżu Komitet Tymczasowy Emigracji Polskiej. Ale już po kilku tygodniach grupa byłych "klubistów"- członków Towarzystwa Patriotycznego ( 46), obaliła tę władzę, zarzucając jej polityczną bezbarwność i utworzyła Komitet Narodowy Polski