u zmierzchu epoki powracano do marzeń o absolutnej dominacji słowa. Pozostało wprawdzie niewzruszone przeświadczenie, że dramat oddziałuje przez teatr. Zygmunt Krasiński pisał w liście do przyjaciela, że dramat wymaga osadzenia na ziemi: potrzeba gmachu teatralnego, aktorów, potrzeba pomocy wszystkich rodzajów sztuki. W dramacie poezja przechodzi w działanie wobec widzów. Ale głęboka nieufność do teatru sprawiła, że programowo spychano go do roli czysto pomocniczej.<br>Charakterystyczna jest pewna w tym względzie niekonsekwencja we wspomnianej prelekcji XVI Mickiewicza: mówił najpierw o potrzebie gmachu i aktorów, ale zaraz dalej jako wzór oddziaływania na publiczność ukazał obraz słowiańskiego bajarza, który swą sugestywną opowieścią trzyma w napięciu