pojawił się nóż, który pełnił zarazem funkcję narzędzia walki z napastnikami. Z nożem też wyruszał praprzodek na polowania. Napastnikiem mógł być zarówno inny człowiek, jak i drapieżnik. Początkowo ciosany z kamienia, następnie wyrabiany z metalu, nóż figuruje w najstarszych przepisach uczących zachowania się przy stole. Niektóre zwracają szczególną uwagę na posługiwanie się nim. Średniowieczne instrukcje udzielane w tej materii zabraniały trzymania go w przerwach między jedzeniem ostrzem zwróconym do twarzy. Łatwo można się było skaleczyć, a poza tym taki sposób dzierżenia noża mógł przyprawić o niepotrzebne emocje co wrażliwszych współbiesiadników, w szczególności zaś białogłowy.<br>W XV wieku zalecano trzymanie noża za