zbiegu różnych czynników. Wcale nie dlatego, że ludzie stali się lepsi, wrażliwsi, bardziej ludzcy. Przede wszystkim nastąpiło ogromne zubożenie społeczne, a były to przecież igrzyska wyjątkowo kosztowne. Popadały w ruinę <orig>amifiteatry</> i związane z nimi urządzenia. Ciągłe wojny, nędza, walka o środki do życia, stwarzały codzienne i rzeczywiste problemy w walce o byt, nie trzeba było szukać środków zastępczych dla wyładowania swych instynktów agresji. Zresztą okazji do oglądania prawdziwych walk na śmierć i życie, i to na wielką skalę, nie brakowało w czasach wędrówek ludów, tworzenia się i upadania różnych państw barbarzyńskich. I wreszcie można też było dać upust swym instynktom złośliwej agresji