struktury wewnętrznej i zewnętrznej. Wobec tego, w badaniu i kształtowaniu przedmiotu istotna jest analiza relacji pomiędzy tym przedmiotem, jako wyodrębnioną całością, a przedmiotami tworzącymi wielopoziomową strukturę wewnętrzną (konstrukcję), a także relacji pomiędzy tym przedmiotem - a przedmiotami tworzącymi wielopoziomową strukturę zewnętrzną (otoczenie przedmiotowe bliższe i dalsze). Stan maksymalny strukturalnego kryterium kompleksowości wyraża się nieskończonością, bowiem zgodnie z zasadą wszechzwiązku rzeczy, cała rzeczywistość może być traktowana jako bliższe lub dalsze otoczenie danego przedmiotu. Zatem, w stosowaniu tego kryterium obowiązuje pragmatyzm w ustalaniu liczebności zbiorów przedmiotów struktury zewnętrznej i wewnętrznej oraz relatywizm wniosków o kompleksowości badań.<br>Postęp w stosowaniu zasady kompleksowości w badaniu i kształtowaniu