aby-aby
Słownik języka polskiego PWN
aby I
1. «spójnik wprowadzający zdanie podrzędne wskazujące na cel czynności, np. Wyciągnął rękę, aby zerwać kwiat.»
2. «spójnik łączący zdanie nadrzędne porównujące stopień, w jakim dana cecha komuś lub czemuś przysługuje, z zależnym od tej cechy rezultatem czynności, o którym mowa w zdaniu podrzędnym, np. Był zbyt dumny, aby przyjąć pomoc.»
3. «spójnik łączący ze zdaniem nadrzędnym takie zdanie podrzędne, które komunikuje o zdarzeniu nieoczekiwanym, np. Deszcz przestał siąpić, aby po chwili rozpadać się na dobre.»
4. «spójnik wprowadzający zdanie podrzędne, używany zwykle po czasownikach i rzeczownikach wyrażających wolę, sąd, propozycję lub konieczność, np. Chcę, abyś przyszedł.»
5. pot. «spójnik przyłączający do zdania dodatkowy składnik, wyrażający życzenie lub warunek, np. Napisz coś, aby na temat.»
aby II
1. «partykuła wyrażająca życzenie mówiącego, np. Aby wam się dobrze działo!»
2. pot. «partykuła wyrażająca wątpliwość mówiącego co do prawdziwości sądu zawartego w pytaniu, np. Aby nie za późno na wizytę?»
Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego
Zasady pisowni i interpunkcji
Porady językowe
Aby…
3.04.2020
Zastanawiam się, czy jeśli zdanie zaczyna się od spójnika aby (np. Aby wygrać rozgrywkę / musiał uciec się do podstępu), to czy w miejscu „/” powinien znaleźć się przecinek. Tak byłoby na pewno w przypadku, w którym człony byłyby odwrócone, tzn. Musiał uciec się do podstępu, aby wygrać rozgrywkę – tu obowiązuje zasada przecinka przed spójnikiem. Co jednak w przytoczonym przeze mnie przykładzie? Teoretycznie przecież orzeczenie jest jedno…
Pozdrawiam
Pozdrawiam
aby czy że?
15.09.2008
Szanowni Państwo!
Zastanawia mnie łączliwość czasownika uwierzyć z partykułą aby. Czy zdanie „Nie mogę uwierzyć, aby to było możliwe” nie oznacza 'Muszę nie wierzyć, aby to było możliwe'? Być może do określenia przedmiotu niewiary, zamiast pożądanych skutków niewiary, należałoby stosować partykułę że, czyli „Nie mogę uwierzyć, że to jest możliwe”?
Pozdrawiam serdecznie.
Zastanawia mnie łączliwość czasownika uwierzyć z partykułą aby. Czy zdanie „Nie mogę uwierzyć, aby to było możliwe” nie oznacza 'Muszę nie wierzyć, aby to było możliwe'? Być może do określenia przedmiotu niewiary, zamiast pożądanych skutków niewiary, należałoby stosować partykułę że, czyli „Nie mogę uwierzyć, że to jest możliwe”?
Pozdrawiam serdecznie.
aby być piękną
6.11.2010
Gdyby ktoś powiedział zdanie: „Polka ulega reklamom, inwestuje w cudowne specyfiki i urządzenia, aby być piękną”, to zapewne nie budziłoby ono niczyich wątpliwości. Ale to zdanie zostało niedawno wypowiedziane przez znanego psychologa w l. mn.: „Polki ulegają reklamom (…) aby być piękne”. Czy nie powinno ono kończyć się słowami aby być pięknymi? I skąd ta asymetria: po łączniku w formie czasownika być jest tendencja do używania w l. poj. przymiotnika w narzędniku, a w l. mn. w mianowniku?
Korpus języka polskiego
Autentyczne przykłady użycia w piśmie i mowie zgromadzone w Korpusie
- ... gotów się posunąć do zbrodni. Udaje mu się namówić Władzia, aby... aby popełnił publicznie samobójstwo "GDY BĘDZIE TRZEBA" (Dr 201). A trzeba...
- ... nocy, opowiadając sobie historie o duchach.
Boże Narodzenie było już "aby, aby", jak mówiła szalejąca w kuchni Gawlikowa. Popędzała co się zowie...
Encyklopedia PWN
niem. historyk sztuki i kultury;
