97.7. [437] Nawias obok innego znaku interpunkcyjnego
W miejscu zbiegu nawiasu i innego znaku interpunkcyjnego stosujemy następujące zasady:
a) Pytajnik, wykrzyknik i wielokropek umieszczamy przed wstawką nawiasową, np.
Czy mam jeszcze czas? (Zastanawiał się przez moment).
b) Przecinek, średnik, pauzę i kropkę umieszczamy po wstawce nawiasowej, np.
Zdziechowski — to nagość uczucia religijnego (czy jak je nazwiemy) — to również bezkompromisowość etyczna [...].
(C. Miłosz)
Mnoży się liczba rzeźb z 3 i 2 wieku [...]. Do najsłynniejszych należą tutaj Wenus z Milo (ryc. 106), Grupa Laokoona (duszonego przez węże na rozkaz Apolla), Nike z Samotraki (ryc. 107).
(K. Estreicher)
Wyjątkowo, jeśli wstawka nawiasowa zawiera pełne zdanie rozpoczynające się wielką literą, kropkę możemy umieścić przed nią, natomiast całe zdanie nawiasowe kończymy kropką po nawiasie zamykającym, np.
— A cóż z trzecią, z Klimą? — spytała Sewerowa. (Tetmajer miał wówczas trzy córki).
(T. Boy-Żeleński)
c) Pytajniki, wykrzykniki i cudzysłowy, odnoszące się do tekstu umieszczonego w nawiasie, stawiamy przed nawiasem zamykającym, np.
W końcu postanawiają (bardzo przytomnie!) pójść drogą eksperymentów i doświadczeń.
(R. Kapuściński)
Każdy adwokat, inaczej „mecenas”, pławi się w górnym mniemaniu o swojej „kulturze ogólnej” (bo to przecież „prawo kształci”), a były inżynier od wodociągowej rury uważa siebie za naukowca pełną gębą, niczym Heisenberg.
(W. Gombrowicz)
d) W miarę możności należy unikać zbiegu nawiasu zamykającego i otwierającego. Zbieg taki jest dopuszczalny w następujących wypadkach:
— kiedy podajemy informacje o autorach cytatu, a cytat kończy się nawiasem, np.
Można więc mówić [...] o synonimach zróżnicowanych pod względem emocjonalnym (np. łazik, włóczęga, włóczykij, obieżyświat; żołdak, wojak; ateusz, ateista; kmiotek i chłop).
(H. Kurkowska, S. Skorupka)
— kiedy bezpośrednio po nawiasie zamykającym pojawia się znak skrócenia przytoczonego tekstu, np.
Z czasem z elementem starej szopki krakowskiej zespalał się charakter rewii paryskiej (tej z kabaretów artystycznych, nie z music-hallów) [...].
(T. Boy-Żeleński)
