Słownik języka polskiego PWN

Na czasie

Dać komuś arbuza
Czyli: odmówić ręki konkurentowi do niej. Można dawać też czerninę, inaczej czarną polewkę, można dawać kosza. Ważne, by się dawało właśnie kosza i arbuza, a nie kosz czy arbuz.

Trudno odmowę wyrażać wprost, zwłaszcza w takich drażliwych sprawach, stąd wygodne było stosowanie symboli, w tym także gastronomicznych. Można było udawać, że się dało (a jeszcze bardziej: dostało) arbuz, nie arbuza. Taki był zwyczaj na Podolu, gdzie wiele arbuzów.
Jerzy Bralczyk

Więcej
Łatwo pomylić

PROŚBA
Wśród niewielu smacznych odczasownikowych rzeczowników z –ba na końcu mamy trochę formą i znaczeniem połączonych par: archaiczne siejba i kośba, przysłowiowe służba i drużba, wreszcie perswazyjne prośba i groźba.

Te są szczególnie podobne, aż chciałoby się zwiększyć podobieństwo ortograficznie. Ale nic z tego: groźba od grozić, a prośba od prosić. Wymowa udźwięcznia [ś] do [ź], za to w formie próśb najczęściej dźwięczność [b] zanika. W gróźb też.
Jerzy Bralczyk

Jerzy Bralczyk

Więcej
To ciekawe

CIEPŁO
„Ciepło, ciepło...” – mówimy, aby naprowadzić kogoś na ślad rzeczy, której on szuka na naszych oczach. W tej zabawie ciepło znaczy ‛blisko’, a zimno znaczy ‛daleko’ i nie są to odpowiedniości przypadkowe, lecz uzasadnione np. ludzką percepcją tzw. ciepłych i zimnych barw.

Projektanci wnętrz dobrze wiedzą, że pomieszczenia o barwach zielonych i błękitnych wydają się większe niż takie same pomieszczenia utrzymane w żółciach lub pomarańczach. Ciepło jest także pożądane – jak ogień dla naszych odległych przodków, a gesty i uśmiechy ludzi sympatycznych, z którymi chcemy być blisko, określa się jako ciepłe. „Ciepło, ciepło...” – te słowa nie bez powodu utwierdzają nas, że idziemy w dobrym kierunku.
Mirosław Bańko

Więcej

Słowo dnia: wycieczka

Czy wiesz, że?

Mówimy „Licho nie śpi”, mając na myśli to, że zawsze może niespodziewanie wydarzyć się coś złego. Do dziś nie zgłoszono żadnej kradzieży, ale licho nie śpi.

Więcej przysłów

Zasady pisowni

98.D.2. [448] Cudzysłów i znak zapytania

Znak zapytania stawiamy albo przed zamykającym cudzysłowem, gdy odnosi się on do treści wyrażenia zawartego w jego obrębie, albo po nim, gdy dotyczy całego zdania; jednocześnie kropka powinna zamykać zdanie oznajmujące, które kończy się cytatem zakończonym znakiem zapytania i cudzysłowem zamykającym, np.

Wspominając minione lata, moglibyśmy powtórzyć za Gałczyńskim: „Ile razem dróg przebytych? Ile ścieżek przedeptanych?”.

Czy dobrze pamiętam ten fragment wiersza Gałczyńskiego: „Więcej Osmańczyka, mniej Grottgera i wszystko będzie cacy”?

... >>