Mówimy „Nie od razu Kraków zbudowano”, mając na myśli to, że do osiągnięcia celu potrzeba czasu.
Chcesz otrzymywać więcej ciekawostek językowych? Zapisz się na bezpłatny newsletter.
-
Na czasie
Za pięć dwunastaCzyli: najwyższa pora, ostatnia chwila; też: w ostatniej chwili. Dwunasta, zwłaszcza w nocy, a o tej dwunastej chyba mowa, to moment przełomowy. Jest dwunasta w nocy, inaczej dwudziesta czwarta, a potem już nie ma dwudziestej czwartej pięć, tylko zero zero pięć.Zero jest w tej samej sekundzie, co dwunasta i ją znosi. Punkt dwunasta wskazówki nachodzą na siebie i dzieją się różne rzeczy, zwykle straszne. Ale teraz jest za pięć. Jeszcze czas, choć go mało.Jerzy Bralczyk -
Łatwo pomylić
BERET, BIRETOba słowa nazywają nakrycie głowy: beret jest dziś egalitarny (por. postać „pana Tureckiego” wykreowaną przez Janusza Gajosa w kaberecie Olgi Lipińskiej), biret zaś elitarny, bo przysługuje tylko duchownym, sędziom (także prokuratorom i adwokatom) oraz profesurze uniwersyteckiej.Dawniej jednak berety były oznaką ludzi wykształconych i artystów, a nawet jeszcze w XX wieku, gdy stały się częścią ubioru kobiet, symbolizowały niezależność i emancypację. Ich najnowsza symbolika jest polityczna – por. tzw. moherowe berety, dla jednych synonim polskiego konserwatyzmu, dla innych przedmiot dumy.Mirosław Bańko -
To ciekawe
Być w siódmym niebieCzyli: czuć się szczęśliwym, czuć się błogo. Według żydowskiej, ale także i muzułmańskiej kosmografii nieb jest właśnie siedem, a ostatnie jest siedzibą Jehowy (ewentualnie Allacha).Być tam nie można, ale można, przeżywając najwyższe stany błogości lub euforii, czuć, że większego szczęścia nie sposób doznać. Ciekawe, że nie tylko sobie samym, lecz także innym przypisujemy takie uczucia, sądząc, rzecz jasna, po pozorach.Jerzy Bralczyk
Słowo dnia: renesans
Newsletter
Czy wiesz, że?
Zasady pisowni
51. [187] Pisownia z łącznikiem dwuczłonowych rzeczowników typu laska-parasol (...)
Pisownia z łącznikiem dwuczłonowych rzeczowników typu laska-parasol, ława-stół, pralka-suszarka, kupno-sprzedaż, cud-dziewczyna.
51.1. Z łącznikiem pisze się zestawienia rzeczownikowe o członach równorzędnych, które oznaczają równoważne cechy lub funkcje osoby lub przedmiotu, np. fryzjerka-kosmetyczka to osoba wykonująca równocześnie dwa zawody wyznaczone członami zestawienia, laska-parasol to przyrząd pełniący równorzędnie funkcje laski i parasola.
51.2. W rzeczownikach złożonych z dwóch różnych członów znaczeniowo nierównorzędnych piszemy wyjątkowo łącznik wtedy, gdy kolejność tych członów została przestawiona, np. herod-baba, cud-dziewczyna, czar-ziele, cud-dieta. Coraz więcej takich konstrukcji pojawia się w polszczyźnie pod wpływem języka angielskiego. Ich pisownia jest niejednolita, dlatego każdy przykład należy traktować indywidualnie i sprawdzać w słowniku.
Porady językowe
Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa
Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo immatrykulować
Więcej słów Powiedz to inaczej
