Mówimy „Jedna jaskółka nie czyni wiosny”, mając na myśli to, że jeden przypadek pojawienia się czegoś nowego i oczekiwanego to za mało.
Chcesz otrzymywać więcej ciekawostek językowych? Zapisz się na bezpłatny newsletter.
-
Na czasie
CAPPUCCINOCappuccino po włosku znaczy ‛kapucyn’, gdyż kolor tej kawy przypomina barwę kapucyńskich habitów.Choć kojarzone z Włochami, cappuccino może pochodzić z Wiednia, gdzie tradycyjnie przyrządzano kawę z dodatkiem bitej śmietany, o nazwie Kapuziner ‛kapucyn’. Zwolennicy habsburskiego pochodzenia kawy cappuccino przypuszczają, że do jej upowszechnienia we Włoszech przyczynili się austriaccy żołnierze stacjonujący na Półwyspie Apenińskim.Mirosław Bańko -
Łatwo pomylić
PROŚBAWśród niewielu smacznych odczasownikowych rzeczowników z –ba na końcu mamy trochę formą i znaczeniem połączonych par: archaiczne siejba i kośba, przysłowiowe służba i drużba, wreszcie perswazyjne prośba i groźba.Te są szczególnie podobne, aż chciałoby się zwiększyć podobieństwo ortograficznie. Ale nic z tego: groźba od grozić, a prośba od prosić. Wymowa udźwięcznia [ś] do [ź], za to w formie próśb najczęściej dźwięczność [b] zanika. W gróźb też.Jerzy BralczykJerzy Bralczyk -
To ciekawe
Zabijać czasCzyli: robić coś z nudów, żeby czas się nie dłużył. W naszych stosunkach z tym jedynym prawdziwym wrogiem jest coś ze stosunków między myśliwym i zwierzyną, przy czym role się zmieniają.Albo to my gonimy czas, albo to czas nas goni. Kiedy czas nas dogoni, sprawi, że nas już nie będzie: nadejdzie nasz czas, i minie – czas nas w pewnym sensie zabija. Kiedy my czas dogonimy, to my go zabijamy. Jest go za dużo i trzeba coś z nim zrobić. Ale żeby aż zabijać?Jerzy Bralczyk
Słowo dnia: nocować
Newsletter
Czy wiesz, że?
Zasady pisowni
97.7. [437] Nawias obok innego znaku interpunkcyjnego
W miejscu zbiegu nawiasu i innego znaku interpunkcyjnego stosujemy następujące zasady:
a) Pytajnik, wykrzyknik i wielokropek umieszczamy przed wstawką nawiasową, np.
Czy mam jeszcze czas? (Zastanawiał się przez moment).
b) Przecinek, średnik, pauzę i kropkę umieszczamy po wstawce nawiasowej, np.
Zdziechowski — to nagość uczucia religijnego (czy jak je nazwiemy) — to również bezkompromisowość etyczna [...].
(C. Miłosz)
Mnoży się liczba rzeźb z 3 i 2 wieku [...]. Do najsłynniejszych należą tutaj Wenus z Milo (ryc. 106), Grupa Laokoona (duszonego przez węże na rozkaz Apolla), Nike z Samotraki (ryc. 107).
(K. Estreicher)
Wyjątkowo, jeśli wstawka nawiasowa zawiera pełne zdanie rozpoczynające się wielką literą, kropkę możemy umieścić przed nią, natomiast całe zdanie nawiasowe kończymy kropką po nawiasie zamykającym, np.
— A cóż z trzecią, z Klimą? — spytała Sewerowa. (Tetmajer miał wówczas trzy córki).
(T. Boy-Żeleński)
c) Pytajniki, wykrzykniki i cudzysłowy, odnoszące się do tekstu umieszczonego w nawiasie, stawiamy przed nawiasem zamykającym, np.
W końcu postanawiają (bardzo przytomnie!) pójść drogą eksperymentów i doświadczeń.
(R. Kapuściński)
Każdy adwokat, inaczej „mecenas”, pławi się w górnym mniemaniu o swojej „kulturze ogólnej” (bo to przecież „prawo kształci”), a były inżynier od wodociągowej rury uważa siebie za naukowca pełną gębą, niczym Heisenberg.
(W. Gombrowicz)
d) W miarę możności należy unikać zbiegu nawiasu zamykającego i otwierającego. Zbieg taki jest dopuszczalny w następujących wypadkach:
— kiedy podajemy informacje o autorach cytatu, a cytat kończy się nawiasem, np.
Można więc mówić [...] o synonimach zróżnicowanych pod względem emocjonalnym (np. łazik, włóczęga, włóczykij, obieżyświat; żołdak, wojak; ateusz, ateista; kmiotek i chłop).
(H. Kurkowska, S. Skorupka)
— kiedy bezpośrednio po nawiasie zamykającym pojawia się znak skrócenia przytoczonego tekstu, np.
Z czasem z elementem starej szopki krakowskiej zespalał się charakter rewii paryskiej (tej z kabaretów artystycznych, nie z music-hallów) [...].
(T. Boy-Żeleński)
Porady językowe
Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa
Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo chodzik
Więcej słów Powiedz to inaczej
