Młodzieżowe słowo roku 2023 r. jest wyrazem zgody. Dosłownie i metaforycznie. Z jednej strony oznacza aprobatę tego, co mówił przedmówca, z drugiej – obrazuje zgodną współpracę uczestników dialogu. Rel ma też (prawie) wszystkie cechy językowego hitu. Jest światowe, pochodzi od angielskiego relatable ‘możliwy do powiązania z czymś’, jest krótkie, funkcjonuje jako samodzielny skrót umożliwiający szybką i puentującą reakcję komunikacyjną, jest przyjazne, gdyż tworzy atmosferę pozytywności przez oddawanie takich znaczeń jak: „zgadzam się z tobą”, „czuję tak samo”, „potwierdzam”, „racja”, i w końcu – jest bardzo popularne wśród młodzieży.

 

Rel nie jest neologizmem. W komunikacji młodych funkcjonuje już od 2020 roku, ale stopniowo uwalniało się od kontekstów komunikacji elektronicznej, by stać się pełnoprawnym synonimem „potakiwania” także w rzeczywistości offline. Powstały już równie przydatne konstrukcje czasownikowe: relować (szczególnie popularne w 1 os. lp. reluję), rzeczownikowe np. relówa i przysłowne megarel. Poza tym opisywane słowo zapewnia zgodne współistnienia uczestników dialogów komunikacyjnych. Ten aspekt nie jest już taki oczywisty, bo slang młodzieżowy przyzwyczaił nas do ekspresywnych ripost i replik. Tymczasem rel jest „łagodne”, ale – wbrew pozorom – „pełne treści”. Może być zarówno wskaźnikiem fatycznym, podkreślającym obecność rozmówcy, czymś na kształt parajęzykowego „yhy”, ale także znakiem podzielania wspólnego światopoglądu i potwierdzania prawdziwości. W plebiscytowych zgłoszeniach często wiązano to słowo z prawdą, np. „coś jest bardzo realne i prawdziwe dla nas”, „coś jest prawdziwe i utożsamiasz się z tym”, „prawda”, „coś prawdziwego”. Być może i tu rel przemyca do porozumiewania się ten smak klasycznej, trochę jednak przyprawionej szczyptą subiektywizmu, definicji prawdy jako zgodności z rzeczywistością. Żeby się z czymś utożsamić – to trzeba być przekonanym o prawdziwości wyrażonego sądu. Ten trop potwierdzają inne zgłaszane jednostki, traktowane przez młodzież niemal synonimicznie, tzn. real ‘prawdziwy, realny’ oraz fr/ FR ‘naprawdę, na serio’, choć ich znaczenie słownikowe są przecież nieco inne. W codziennej komunikacji popularne jest także wyrażenie na logikę, które podkreślają wartość logicznego wnioskowania podczas wszelkich szkolnych i pozaszkolnych improwizacji. Potwierdzeniem mówienia „na serio”, a więc odnoszenia się do prawdy i faktów są także ciągle zgłaszane wyrażenie: bez kitu, bez lipy, bez kapy.

 

W tym kontekście warto więc odnotować „renowację” idei autentyczności, której figury od zawsze funkcjonowały w kulturze młodzieżowej. Ironia ironią, sarkazm sarkazmem, śmiech śmiechem, ale to, co prawdziwe, spontaniczne, uczciwe zawsze było doceniane. Spójrzmy na drugi wyraz na podium – sigmę. Tę oddaloną, bo osiemnastą literę alfabetu greckiego wybrano do nazwania silnej osoby (mężczyzny lub kobiety), nie szukającej jednak poklasku, sytuującej się z dala od blichtru władzy, za to mającej realny (czytaj: autentyczny) wpływ na rzeczywistość. Sigma wzbudza szacunek innych, osiąga sukcesy, jest nonkorformistą i trzyma się wartości, które uważa za prawdziwe. Przy takiej osobie w zasadzie pozostaje powiedzieć tylko… rel.