W finałowej dziewiętnastce tegorocznego plebiscytu znalazło się słowo nietypowe: zgerypała. Czy to jest słowo? – można by zapytać. Raczej wyrażenie, bo składa się z trzech elementów: z gery pała i jest pierwszą częścią wypowiedzi obrazującej szkolną klęskę bohatera serialu „Szkoła”: Z gery pała, z maty kolejna… kurcze, no… wszystko się chrzani…

 

Zgerypała, czyli ‘jedynka z geografii’ jest ciekawa z kilku powodów. Po pierwsze, wypowiadana jednym tchem (co obrazuje łączna pisownia) brzmi zabawnie. Nie musi być tylko ‘jedynką z geografii’, może też być „śmiesznym powiedzeniem”, „przywitaniem” wyrażającym „radość, luz, coś typu essa” – jak piszą uczestnicy plebiscytu. Zapewne tego powodu stała się tiktokowym wiralem.

 

Po drugie, we frazie: z gery pała, z maty kolejna mamy ciekawe twórcze przekształcenia nazw przedmiotów szkolnych. Jest gera, czyli geografia, jest mata, czyli matematyka. W Nowym słowniku gwary uczniowskiej obok gery zanotowano także inne neologizmy: geo, geoga, geogrenda, geogrynda, gepa, giercia, giegra. Ze swoich szkolnych czasów dorzucę jeszcze gegrę. Matematyka w gwarze uczniowskiej to mat, mata, mate, matem, matema. Historia to hira, hisia, hist, hista, histra, histoglobina, a także: histeria, histeryja, historyja, historyjka obrazkowa. Biologia to biolka, biogla, biol, biola, biolca, biolcia, biolfa, biolica, biolo, biolwa, bioza, biocenoza. A język polski to pol, pola, polaczek, polam, poland, polba, polon, polaj, polak, polas, polajski.

 

Wszystkie te neologizmy słowotwórcze notuje Nowy słownik gwary uczniowskiej wydany w 2004 roku. Ów historyczny już zbiór można pewnie wzbogacić o kolejne nowe słowa. Większość z nich to okazjonalizmy, „słowne świeczki”, co się zapalają w jakimś językowym kręgu i szybko gasną, bo już się pojawiło nowe zabawne określenie. Właśnie taki efemeryczny jest slang!

 

Trzeci powód, dla którego warto o tym słowie-niesłowie mówić, to ten, że zgerypała zaczęła w mediach społecznościowych dyskusję o prawach ucznia. A konkretnie o tym, że za brak zadania z „gery” nie można uczniowi postawić „pały”. Ale to już temat na inny komentarz…