przy

Słownik języka polskiego PWN*

przy
1. «przyimek komunikujący, że ktoś lub coś znajduje się blisko danej osoby, rzeczy albo danego miejsca, np. Usiadła przy dziadku.»
2. «przyimek komunikujący, że zdarzenie, o którym mowa, miało miejsce w obecności danej osoby, np. Umowę zawarli przy świadkach.»
3. «przyimek używany w celu porównania kontrastujących ze sobą rzeczy lub osób, np. Przy rosłym bracie wydawał się niepozorny.»
4. «przyimek używany dla określenia czasu lub okoliczności zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, np. Grali przy pełnej sali.»
5. «przyimek komunikujący, że jakaś rzecz, instytucja lub osoba jest w jakiś sposób przyporządkowana innej rzeczy, instytucji lub osobie, np. Poodpinał guziki przy swetrze. Zaczynał jako asystent przy profesorze.»
6. «przyimek przyłączający nazwę obiektu, z którym związane są charakteryzowane w zdaniu czynności, np. Pracuje przy budowie hotelu.»
7. «przyimek określający przedmiot, który posiada lub który ma do dyspozycji charakteryzowana w zdaniu osoba, np. Przy władzy są teraz partie prawicowe.»
przy-
1. «przedrostek tworzący czasowniki pochodne od czasowników oznaczający najczęściej: osiągnięcie celu przestrzennego, bliskości, sąsiedztwa czegoś, np. przybiec, przynieść; połączenie z czymś w jedną całość, umocowanie tego połączenia, np. przybić, przykleić; częściową realizację tego, co oznacza wyraz podstawowy, np. przyciemnić, przyciszyć; zwiększenie, uzupełnienie zasobu, ilości czegoś, np. przysporzyć, przylać; zaskoczenie, udaremnienie działania, wykrycie czegoś, np. przyłapać, przydybać; towarzyszenie czemuś inną czynnością, np. przygrywać, przyśpiewywać; dopasowanie, dostosowanie, sprawdzenie, np. przymierzyć, przyrównać; działanie losowe, np. przytrafić się, przydarzyć się»
2. «przedrostek tworzący od przymiotników przymiotniki i przysłówki pochodne, oznaczające osłabienie jakiejś cechy lub zmniejszenie stopnia intensywności czegoś, np. przyciasny, przymało»
3. «część składowa wyrazów pochodnych mających za podstawę słowotwórczą połączenie przyimka przy z rzeczownikiem w miejscowniku, np. przylądek (od: przy lądzie), przygraniczny (od: przy granicy)»
4. «część składowa rzeczowników utworzonych od czasowników przez odrzucenie ich części przyrostkowych, np. przycisk (od: przyciskać), przypływ (od: przypływać
przy czym, przy tym «spójnik wprowadzający informację uzupełniającą, np. Grał dobrze, przy czym najlepiej na skrzypcach. Jest pracowita, przy tym bardzo inteligentna.»
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego