• Czy wiesz, że...
    EKLERKA
    Słowo eklerka powstało od rzeczownika ekler, zapożyczonego z francuskiego
    éclair, co znaczy ‛błyskawica’. W użyciu jest także forma eklerek, ale żeńska eklerka lepiej pasuje do nazw innych ciastek, jak napoleonka, bajaderka, stefanka czy wuzetka. Nasuwa się pytanie, która cecha eklerki sprawiła, że Francuzi nazwali ją błyskawicą – podobno jej budowa, dzięki której można to ciastko szybko zjeść. W brytyjskich slownikach wydawnictwa Chambers eklerka ma żartobliwą definicję: „a cake long in shape, but short in duration”. Po polsku brzmiałoby to: „ciastko o długim kształcie, ale krótkim życiu”.
    Mirosław Bańko
     
  • Łatwo pomylić
    PÓŁKOWNIK, PUŁKOWNIK
    Półkownik to żartobliwe określenie filmu zatrzymanego przez cenzurę i nie dopuszczonego
    do dystrybucji, a więc odłożonego na półkę: „O ile zaś w II Rzeczypospolitej film (w początkach niemy) chętnie sięgał po tematykę powstańczą, to w Polsce Ludowej stała się ona tabu. W Młodości Chopina nie pokazano, od czyich kul giną młodzi uczestnicy listopadowej insurekcji, z filmu o Jarosławie Dąbrowskim wynikałoby, iż powstanie roku 1863 przygotowali rosyjscy oficerowie przy wsparciu niektórych Polaków. Kiedy zaś już w okresie stanu wojennego zostanie nakręcony Szwadron, to na dobrych parę lat podzieli on losy innych «półkowników»” (J. Tazbir, Silva rerum historicarum). Pułkownik zaś to oficer w wojsku, historycznie (a często i współcześnie) dowódca pułku. Dawniej zarówno pułk, jako i pułkownik pisano przez ó, gdyż wyrazy te zostały zapożyczone z języka staroruskiego, w którym miały samogłoskę o, w polszczyźnie wymienioną na ó, a w końcu na u.
    Mirosław Bańko
     
  • To ciekawe
    Ostry język
    Czyli: umiejętność trafnego, dowcipnego i złośliwego mówienia. Przymiotnik ostry kojarzy się z
    czymś bolesnym, ale i godnym podziwu. Taki język chcielibyśmy mieć: jak brzytwa, jak żyleta. Nasza inteligencja powinna być ostra, i umiejętność jej wyrażania także. A jeśli kogoś może to zaboleć, to już trudno. Takim językiem można komuś dopiec, co wskazuje na jeszcze inny aspekt ostrości.
    Jerzy Bralczyk
     
Słowo dnia: naturalny

Zagraj z nami!

Chcesz sprawdzić swoją znajomość języka?

Zagraj teraz

Zasady pisowni

90.I.1. [383] Przecinek między połączonymi bezspójnikowo jednorodnymi częściami zdania
Przecinek stawiamy pomiędzy połączonymi bezspójnikowo jednorodnymi częściami zdania:
a) podmiotami, np.
Lekkoatleci, piłkarze, pływacy i inni sportowcy wyjadą na igrzyska olimpijskie.
Do osobliwości świata zwierzęcego w Polsce należą: żubr, bóbr, łoś, wilk, niedźwiedź, żbik, ryś i kozica.
b) dopełnieniami, np.
Opowiadał to już rodzicom, kolegom, znajomym.
Lubiła czekoladę, cukierki, lody.
c) przydawkami równorzędnymi, np.
Minął kolejny dzień senny, monotonny, nudny.
Zostawił po sobie rękopis bez wstępu, bez zakończenia, bez przypisów.
Natomiast przydawki nierównorzędne, to znaczy takie grupy przydawek, z których pierwsza określa połączenie drugiej przydawki i określanego przez nią rzeczownika, nie są oddzielane przecinkiem, np.
Pierwszy powojenny film polski dotyczył kwestii okupacyjnych [pierwszy → (powojenny → film); pierwszy z powojennych filmów].
Współczesna polska literatura ma wiele tłumaczeń na języki obce [współczesna → (polska → literatura); współczesna część polskiej literatury].
Nie oddziela się również przydawek wyznaczających zakres określanego rzeczownika:
Podróżni jadący tym pociągiem są obowiązani mieć miejscówki [ci z podróżnych, którzy jadą tym pociągiem].
Robotnikom zatrudnionym przy budowie mostu zapewniono bezpieczne warunki pracy [tym spośród robotników, którzy zostali zatrudnieni przy budowie mostu].
d) Okoliczniki jednorodne (czyli dwa okoliczniki miejsca, sposobu, czasu itd.) oddzielamy przecinkiem, jeśli:
— okolicznik, który występuje na drugim miejscu, jest bliższym określeniem pierwszego, np.
W ubiegłym tygodniu, w środę, wrócił z Australii.
Wóz stał zawsze na podwórzu, przy samej stodole.
— tworzą przykładowe wyliczenie, np.
Pracował w instytucie, w bibliotece, w domu.
Mieszkałem w Krakowie, w Poznaniu, w Łodzi.
W pozostałych wypadkach okoliczników nie rozdzielamy przecinkami. Toteż należy pisać:
Spotkałem go na ulicy późnym wieczorem [okoliczniki niejednorodne — miejsca i czasu].
Postąpiłem wczoraj bardzo głupio [okoliczniki niejednorodne — czasu i sposobu].
 
 
... >>

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo aktywacja
Więcej słów

Powiedz to inaczej

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego