stanie
Słownik języka polskiego PWN*
stała
1. «element stały, trwały, zachowujący zawsze swoją niezmienność wśród elementów zmiennych w danej dziedzinie, w danym zjawisku»
2. mat. «funkcja przyjmująca dla różnych wartości argumentu tę samą wartość»
stały
• stałość
1. «pozostający w tym samym miejscu i położeniu»
2. «trwale związany z jakimś miejscem lub jakąś osobą; też: bywający gdzieś często»
3. «niezmieniający poglądów, uczuć; też: będący wyrazem takiej postawy»
4. «nieulegający zmianom»
5. «trwający bez przerwy»
6. «odbywający się regularnie»
7. fiz. «odznaczający się sztywnością postaci, nieciekły i nielotny»
• stałość
stan
• stanowy
1. «sytuacja, w której ktoś lub coś się znajduje»
2. «czyjeś usposobienie lub czyjś nastrój»
3. «wcięcie w pasie»
4. «część tułowia od ramion do talii»
5. «część ubrania od ramion do pasa»
6. «część ubrania w okolicy talii»
7. «część kraju będąca jednostką administracyjną i terytorialną w niektórych państwach federalnych»
8. «każda z warstw społecznych, na jakie dzieliło się społeczeństwo w państwach europejskich od XIII do XVIII w.»
9. daw. «grupa zawodowa»
• stanowy
stanąć — stawać
1. «unieść tułów, opierając wyprostowane nogi na ziemi»
2. «o przedmiotach: zostać ustawionym pionowo»
3. «o włosach, piórach: podnieść się, przestać przylegać»
4. «zatrzymać się»
5. «przestać działać, pracować»
6. «o rzece, wodzie itp.: zamarznąć»
7. «ściąć się, stężeć»
8. «stawić się gdzieś na wezwanie lub zgłosić się z własnej woli»
9. «wystąpić, pojawić się gdzieś, zająć określoną pozycję»
10. «zostać wzniesionym, zbudowanym»
11. pot. «dojść do skutku»
12. daw. «wystarczyć»
13. daw. «zatrzymać się gdzieś na dłuższy lub krótszy pobyt»
stojący
1. «znajdujący się w pozycji pionowej lub przeznaczony do postawienia na czymś»
2. «taki, podczas którego się stoi»
3. «pozostający w bezruchu»
stała grawitacji, stała grawitacyjna «współczynnik proporcjonalności w prawie ciążenia Newtona»
akcent stały, nieruchomy «akcent padający zawsze na tę samą sylabę wyrazu»
akta stanu cywilnego «akta, księgi, w których wpisuje się dane dotyczące narodzin, zawarcia związków małżeńskich i zgonów»
budynek wolno stojący «budynek niestykający się z innymi budynkami»
departament stanu «ministerstwo spraw zagranicznych»
hartowność stali «podatność stali na hartowanie»
kapitał stały «kapitał wydatkowany na środki produkcji, którego wartość nie wzrasta w procesie produkcji i jest przenoszona na wytwarzany produkt»
mąż stanu «wybitny polityk lub dyplomata»
miejsce siedzące, stojące, leżące «miejsce w środkach komunikacji przeznaczone do siedzenia, stania, leżenia»
nuta pedałowa, stała «długo wytrzymywany dźwięk w głosie najniższym lub w innych głosach, stanowiący podłoże dla rozwoju struktury wielogłosowej»
podsekretarz stanu
1. «w Polsce: wysokie stanowisko państwowe stałego zastępcy i pomocnika ministra; też: osoba zajmująca to stanowisko»
2. «w niektórych krajach: zastępca sekretarza stanu»
prąd stały «prąd elektryczny jednokierunkowy o stałym natężeniu»
racja stanu «zasada kierowania się interesem państwa, nadrzędna wobec wszystkich innych zasad i celów»
roztwór stały «jednorodna mieszanina dwóch lub więcej substancji krystalicznych»
równowaga stała «równowaga, przy której ciało po wychyleniu wraca do pierwotnego położenia»
sekretarz stanu «tytuł niektórych ministrów, rzadziej wysokich rangą pracowników ministerstw»
stać I
1. «być na nogach (łapach), zachowywać pozycję pionową»
2. «nie ruszać się z miejsca, trwać w bezruchu»
3. «o przedmiotach: być w położeniu pionowym, być postawionym gdzieś, wzniesionym na czymś»
4. «być podniesionym pionowo do góry»
5. «być nieczynnym, nie działać»
6. daw. «mieszkać, przebywać gdzieś tymczasowo»
stać II pot. «mieć jakąś wartość, kosztować»
stać III daw. «wystarczyć, nie zabraknąć»
stać IV «rozkaz zatrzymania się lub zaprzestania jakiegoś działania»
stać się — stawać się
1. «przejść stopniowo w inny stan, w inną postać, zmienić się w kogoś lub w coś innego»
2. «przytrafić się, zdarzyć się, nastąpić»
stała fizyczna «wielkość o niezmiennej wartości występująca we wzorach fizycznych, stanowiąca podstawę ilościowego opisu zjawisk fizycznych»
stała logiczna «wyrażenie mające ustalone przez logikę znaczenie, niezależne od dziedziny, w której to wynikanie zachodzi»
stan cywilny «społeczno-prawna sytuacja człowieka w zależności od tego, czy pozostaje (czy nie) w związku małżeńskim»
stan czynny zob. aktywa.
stan kawalerski «kawalerstwo»
stan krytyczny «stan substancji, w którym gęstość jej pary i cieczy są sobie równe»
stan małżeński «małżeństwo»
stan nieważkości «brak grawitacji»
stan onejroidalny «zaburzenie przytomności, któremu towarzyszą omamy»
stan podgorączkowy «temperatura ciała nieco wyższa od normalnej»
stan skupienia materii «forma, w jakiej występuje dana substancja»
stan spastyczny «stan wzmożonego napięcia mięśni»
stan surowy «stan budowli, która ma już dach, ale nie jest wykończona»
stan trzeci «we Francji przed Wielką Rewolucją: mieszczanie i chłopi»
stan wody «wysokość zwierciadła wody w zbiorniku względem umownego poziomu stałego»
stan wojenny «sytuacja prawna wynikająca z zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa, polegająca na ograniczeniu praw i wolności obywatelskich»
stan wolny «bezżenność lub niezamężność»
stan wyjątkowy «sytuacja prawna, wynikająca z wewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa, polegająca na ograniczeniu praw i wolności obywatelskich»
stan wyższej konieczności «sytuacja, w której sprawca działa w celu uchylenia bezpośredniego zagrożenia»
tajemnica państwowa, tajemnica stanu «wiadomość, której ujawnienie osobom nieuprawnionym może narazić na szkodę bezpieczeństwo albo interesy państwa»
Trybunał Stanu «specjalny organ sądowy rozpatrujący zarzuty przeciw prezydentowi i członkom rządu w przypadku oskarżenia ich przez parlament o działalność sprzeczną z konstytucją»
urząd stanu cywilnego «urząd, w którym notowane są narodzenia, zgony, małżeństwa i rozwody obywateli»
urzędnik stanu cywilnego «urzędnik prowadzący zapisy o stanie cywilnym, narodzinach, małżeństwie i śmierci obywateli»
więzień stanu «ważna osoba publiczna, więziona, gdyż stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa»
wody stojące «jeziora, stawy niemające przepływu»
zamach stanu «próba przejęcia władzy w państwie siłą»
zdrada stanu «przestępstwo popełnione przez osobę sprawującą władzę polegające na działaniu na szkodę państwa»
Synonimy
Zagraj z nami!
