Ortografia

Ortografia
Tu poznasz reguły i zawiłości polskiej ortografii. Dowiesz się, jak co należy pisać i dlaczego właśnie tak
 
  • ABSTRAHOWAĆ
    Oczywiście w tak obcym słowie trudno byłoby spotkać swojskie ch, ale i h wydaje się tu nie bardzo na miejscu, skoro inne wyrazy z tej rodziny mają k, jak abstrakt czy abstrakcja.
  • AGRAFKA
    A tak chciałoby się napisać agrawka, bo przecież tak właśnie
  • ALKOHOL
    To słowo, które świat wziął od Arabów, alkoholu unikających, jest tak u nas zadomowione, że moglibyśmy chcieć je pisać przez bardziej rodzime ch.
  • BADMINTON
    Ci, którzy chcą uproszczeń, piszą i mówią babinton; ci, którzy wolą czuć w tym słowie elegancką cudzoziemszczyznę, piszą badmington, a siedziba książąt Beaufort w Gloucestershire, skąd gra pochodzi, zwała się Badminton.
  • BEZCZELNY
    Wymawiamy częściej beszczelny, bo wtedy jest możliwe szumiące przedłużenie, które zdaje się potęgować nasze oburzenie. Beszszszczelny!
  • BEZMIAR
    Gdy chcemy nazwać coś, co przekracza nasze zdolności pojmowania, często sięgamy po zaprzeczenie możliwości zmierzenia czy policzenia, stąd takie słowa jak bezlik i bezmiar, pokazujące, że liczyć lub mierzyć nie jesteśmy w stanie.
  • BŁAHY
    I swojskie ł, i mimowolne skojarzenie z najbliższą fonetycznie blachą – mogą sugerować ch.
  • BUKSZPAN
    Drzewo to swoją popularność zawdzięcza w znacznym stopniu ortografii, która oryginalnie łączy je z bukszprytem i podaje jako wyjątki od reguły, nakazującej po k pisać rz.
  • CHULIGAN
    Irlandzka rodzina, której nazwisko tak niefortunnie zostało unieśmiertelnione, zapisywała je
  • CHYŻY
    To rzadkie słowo, wolimy dziś mówić szybki lub prędki, choć pewien osobny odcień znaczeniowy w chyżym wyczuwamy. Może chyżość straciła popularność ze względów
  • CO DZIEŃ
    To jeden z codziennych problemów ortograficznych. Co dzień piszemy jednak rozdzielnie, także w połączeniach typu na co dzień czy jak co dzień – ta pisownia staje się oczywista, jeśli pomyślimy, że przecież nikt nie napisze łącznie co rok czy co minuta.
  • CO NAJMNIEJ
    Przynajmniej piszemy łącznie, tak samo bynajmniej, ale co najczęściej ma mniejszą zdolność przyklejania się do następujących po nim słów.
  • CZUŁKI
    Nie widzimy związku między czołem i czułym, czuły łączy się z czułością i czuciem, a czoło jest osłoną naszego naczelnego organu myślenia. Ale możemy nie być pewni, czy czułki, które u zwierząt i istot pozaziemskich są zwykle w okolicach czoła, wiążą się z czołem, czy z czuciem i czujnością.
  • DLACZEGO
    Dlaczego dlaczego mamy pisać łącznie? Dlatego, że te słowa zrosły się w zrost (wzrost zrostem nie jest, pochodzi od wzrastać), który pozwala pytać o powód, przyczynę, nie wymagając w odpowiedzi konkretnego wskazywania na coś lub na kogoś.
  • DOBRANOC
    Gdy o jakiejś nocy chcemy powiedzieć, że jest, była lub będzie dobra, używamy dwóch słów, przymiotnika dobra i rzeczownika noc, zwyczajnie przypisując pewną cechę pewnemu bytowi.
  • DOPRAWDY
    Prawda często sprawia nam kłopoty. Nawet zbliżając się do prawdy, doprawdy nie zawsze potrafimy ją rozpoznać. Wprawdzie w prawdzie upatrujemy wartości najwyższej, za prawdę zaprawdę umierano, ale naprawdę na prawdę nie zawsze możemy liczyć.
  • DRUH
    Jedno z rzadkich polskich słów z samym h na końcu. Druh, w przyjaźni wyparty dziś przez przyjaciela, zachował się w harcerstwie. Bliski, nie tylko brzmieniem, duchowi – zwłaszcza gdy uważamy, że druh powinien dodawać nam ducha.
  • DZIEŃ DOBRY
    Gdybyśmy mieli bardziej naturalne powitanie dobry dzień, zaczęlibyśmy je może wymawiać jako jeden wyraz, z akcentem na [y], i zrosłoby się ono też w pisowni, jak dobranoc.
  • EKSPRES
    Dawny express stracił nie tylko x na rzecz bardziej rodzimego ks, lecz i jedno s, prawdopodobnie ostatnie. Tak się spolszczył, tworząc nie tylko przymiotnik ekspresowy i przysłówek ekspresowo, lecz i rzeczowniki ekspresowiec i ekspresówka.
  • FLĄDRA
    Słowa zapożyczone, a flądrę oczywiście zapożyczyliśmy, są przyswajane naszej pisowni w miarę jak stają się pospolite. Kolęda n straciła wcześnie, kolendra je zachowała.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego