śpieszyć się (spieszyć się) (z czymś)
Sobie
Słownik języka polskiego PWN*
sobie «wyraz dodawany do czasownika, podkreślający niezależność działania danego obiektu»
rzecz sama w sobie «według tradycyjnej metafizyki: rzeczywisty, ale niepoznawalny przedmiot, istniejący poza świadomością, przejawiający się przez zjawiska i stanowiący źródło wrażeń»
Se «symbol pierwiastka chemicznego selen»
się
1. «zaimek będący formą biernika, używany zwykle przy czasownikach, odpowiadający formie siebie, np. Widziała się w lustrze.»
2. «zaimek tworzący stronę zwrotną czasowników, wskazujący, że sprawca czynności jest jej odbiorcą, np. Ubrali się i wyszli., lub nadający im odcień znaczeniowy wzajemności, np. Psy goniły się po trawniku.»
3. «zaimek nadający czasownikom odcień znaczeniowy intensywności, np. Wrócił się bez potrzeby.»
4. «zaimek stanowiący część niektórych czasowników, niewnoszący żadnego dodatkowego znaczenia, np. śmiać się, urodzić się, wyobrażać sobie, zakochać się»
5. «zaimek tworzący z formą 3. osoby lp czasowników orzeczenie zdań bezpodmiotowych, np. Zrobiło się późno.»
6. «zaimek tworzący w połączeniu z czasownikiem formy o znaczeniu biernym, np. Wychowywał się u dziadków.»
pchnąć się — pchać się
1. «zadać sobie cios ostrym narzędziem»
2. pchać się pot. «tłoczyć się, torować sobie drogę w tłumie, potrącając ludzi»
3. pchać się pot. «usilnie dążyć do czegoś»
4. pchać się pot. «posuwać się, iść dalej wytrwale»
5. pchać się pot. «powracać uporczywie lub pojawiać się w dużych ilościach»
rozejść się — rozchodzić się
1. «o grupie: pójść w różne strony»
2. «o małżonkach: rozwieść się»
3. «o głosie, świetle, cieple itp.: wydobywając się z jednego źródła, rozprzestrzenić się w wielu kierunkach»
4. «o wiadomościach, plotkach itp.: rozprzestrzenić się»
5. «o drogach, szlakach itp.: poprowadzić z jakiegoś miejsca w różne strony»
6. «o mgle, chmurach itp.: rozproszyć się»
7. «zerwać związki, kontakty»
8. «o poglądach, gustach itp.: utracić podobieństwo»
9. «o pieniądzach: zostać wydanym»
10. «o towarach: zostać wykupionym»
11. «rozsunąć się, tworząc szczelinę»
12. rozchodzić się «o obuwiu: ulec rozluźnieniu przez noszenie»
13. rozchodzić się «zacząć sprawnie chodzić»
14. rozchodzić się «uwolnić się z odrętwienia»
rozlec się, rozlegnąć się — rozlegać się
1. «dać się słyszeć»
2. rozlegać się «o miejscach: być pełnym hałasu, huku»
3. rozlegać się «zajmować pewną przestrzeń»
szarpnąć się — szarpać się
1. «wykonać gwałtowny ruch w celu wydostania się skądś»
2. «pociągnąć się za coś gwałtownie»
3. szarpać się «bić wzajemnie jeden drugiego»
4. szarpać się pot. «odczuwać wewnętrzną rozterkę»
5. szarpać się pot. «czynić duże wysiłki w celu osiągnięcia czegoś»
6. pot. «gwałtownie na coś zareagować»
7. pot. «zdobyć się na duży wydatek»
szczypnąć się — szczypać się
1. szczypać się «szczypać jeden drugiego»
2. «szczypnąć samego siebie»
3. szczypać się pot. «mieć skrupuły»
4. szczypać się pot. «niechętnie wydawać pieniądze»
unieść się — unosić się I
1. «podnieść się trochę do góry z pozycji leżącej lub siedzącej»
2. «zostać uniesionym w górę»
3. «oderwawszy się od ziemi, wzbić się w górę»
4. «dać się owładnąć jakiemuś uczuciu»
5. unosić się «utrzymywać się na pewnej wysokości nad ziemią lub na powierzchni czegoś»
6. unosić się «o zapachach, woni itp.: rozprzestrzeniać się»
7. unosić się «wyrażać podziw dla kogoś lub czegoś»
walnąć się — walić się
1. pot. «uderzyć samego siebie»
2. pot. «zadać sobie wzajemnie ciosy»
3. pot. «spaść bezwładnie, często niszcząc się lub wywołując zniszczenie»
4. pot. «o człowieku: paść bezwładnie, rzucając się na ziemię, na łóżko itp.»
5. walić się pot. «zamieniać się w ruinę»
6. walić się pot. «popadać w dezorganizację»
7. walić się pot. «o jakichś sprawach, kłopotach, pracach: stawać się czyimś udziałem w męczącym nadmiarze»
wspiąć się — wspinać się
1. «wdrapać się na coś wysokiego; też o pojazdach: wjechać z trudem na jakieś wzniesienie»
2. «o ludziach: wyprężyć ciało ku górze, unosząc się na palcach; też o zwierzętach czworonożnych: stanąć na tylnych nogach, łapach»
3. wspinać się «o roślinach: rosnąć, czepiając się podpory»
4. «awansować, zajmując coraz wyższe stanowiska»
5. wspinać się «o drodze, ścieżce: wznosić się ku górze»
6. wspinać się «uprawiać wspinaczkę»
zawrzeć się — zawierać się
1. zawierać się «być składnikiem czegoś lub znajdować się w obrębie czegoś»
2. zawierać się «o jakiejś treści, idei, myśli: być wyrażonym w wypowiedzi, książce, filmie itp.»
3. zawierać się «polegać na czymś»
4. daw. «o drzwiach, oknie itp.: zamknąć się»
bujnąć się — bujać się
1. «zakołysać się»
2. bujać się pot. «kochać się w kimś»
3. bujać się pot. «męczyć się z kimś lub z czymś»
chlapnąć się — chlapać się
1. «oblać siebie czymś»
2. «oblać jeden drugiego»
3. chlapać się «pływać po wodzie, błocie itp., rozpryskując je z pluskiem»
4. chlapać się pot. «spędzać czas na kąpaniu się»
łupnąć się — łupać się
1. pot. «uderzyć się mocno»
2. łupać się pot. «dawać się rozbijać na kawałki»
3. łupać się pot. «dawać się łuskać»
nadwerężyć się, nadwyrężyć się — nadwerężać się, nadwyrężać się «osłabić się przez nadmierny wysiłek»
napromieniować się, napromienić się — napromieniowywać się, napromieniać się «zostać poddanym działaniu promieni jonizujących»
nazwać się — nazywać się
1. «przybrać jakieś imię, miano, określenie itp.»
2. «zwrócić się nawzajem do siebie, używając swoich imion, nazwisk»
3. nazywać się «nosić nazwę»
4. nazywać się «mieć jakieś imię, nazwisko»
obluzować się, obluźnić się — obluzowywać się, obluźniać się «stać się obluzowanym, mniej ściśle do siebie przylegać»
odznaczyć się — odznaczać się
1. odznaczać się «wyróżniać się czymś»
2. «zasłynąć jakąś działalnością»
3. odznaczać się «być gdzieś wyraźnie widocznym»
4. «zostawić na czymś ślad»
odzwierciedlić się, odzwierciadlić się — odzwierciedlać się, odzwierciadlać się
1. «zostać przedstawionym, wyrażonym»
2. «zostać ukazanym jak w zwierciadle»
poruszyć się — poruszać się
1. «wykonać jakiś ruch lub jakieś ruchy»
2. poruszać się «zmieniać swoje położenie w przestrzeni»
3. poruszać się «ruszać się przez pewien czas»
przypierdolić się, przypierdzielić się — przypierdalać się, przypierdzielać się wulg.; zob. przypieprzyć się.
rozbić się — rozbijać się
1. «zostać rozłupanym na kawałki»
2. «zostać zniszczonym w wyniku uderzenia lub zderzenia»
3. «rozprysnąć się»
4. «uderzyć się o coś, ulec wypadkowi»
5. «rozdzielić się na mniejsze grupy»
6. «rozłożyć się obozem»
7. «nie powieść się, napotkać na przeszkody»
8. rozbijać się pot. «urządzać awantury»
9. rozbijać się pot. «jeździć za dużo, bez potrzeby, dla zadawania szyku»
rozkiełznać się, rozkiełzać się — rozkiełznywać się, rozkiełzywać się
1. «o koniu: uwolnić się od wędzidła»
2. «o zjawiskach abstrakcyjnych: wystąpić spontanicznie, bez żadnych hamulców»
rzucić się — rzucać się
1. «gwałtownym ruchem zerwać się i skoczyć w dół»
2. «zerwawszy się z miejsca, skierować się dokądś pośpiesznie»
3. «szybkim ruchem położyć się lub usiąść gdzieś»
4. rzucać się «wykonywać gwałtowne ruchy»
5. «nagle zaatakować kogoś»
6. pot. «wziąć się do czegoś z zapałem»
7. pot. «zareagować na coś w gwałtowny sposób»
8. rzucać się pot. «agresywnie wykłócać się, sprzeczać się z kimś»
9. pot. «wydać rozrzutnie pieniądze»
10. pot. «o chorobach: zaatakować jakąś część ciała»
wścibić się, wściubić się — wścibiać się, wściubiać się
1. pot. «wkraść się, wcisnąć się gdzieś»
2. pot. «wtrącić się w czyjeś sprawy»
zabić się — zabijać się
1. «odebrać sobie życie»
2. «ponieść śmierć w wypadku»
3. «zabić jeden drugiego»
4. zabijać się «tracić zdrowie lub siły przez coś»
5. zabijać się «dokładać wszelkich starań, aby coś uzyskać»
zapowiedzieć się — zapowiadać się
1. «zawiadomić o zamiarze przybycia dokądś»
2. zapowiadać się «o zjawiskach lub zdarzeniach: być poprzedzanym oznakami pozwalającymi przewidzieć, że coś nastąpi lub rozwinie się w określony sposób»
3. zapowiadać się «posiadać cechy pozwalające przewidzieć, jaki lub kim ktoś będzie w przyszłości»
cisnąć się I — ciskać się
1. pot. «paść na coś albo gdzieś z dużą siłą, gwałtownie»
2. ciskać się pot. «wybuchać gniewem, miotać się w złości»
czepić się — czepiać się
1. pot. «przytrzymać się czegoś, zahaczyć się o coś»
2. pot. «doszukać się w kimś lub w czymś złych intencji, złych cech; też: ostro skrytykować»
3. czepiać się pot. «starać się coś zachować, ocalić»
dobić się — dobijać się
1. dobijać się «stukać mocno, chcąc się gdzieś koniecznie dostać»
2. pot. «osiągnąć coś lub dotrzeć do kogoś po wielu staraniach»
dopchać się, dopchnąć się — dopychać się pot. «wejść gdzieś, przeciskając się wśród stłoczonych osób»
dowiedzieć się — dowiadywać się
1. «uzyskać informację o czymś»
2. dowiadywać się «dopytywać się o kogoś lub o coś»
grzmotnąć się — grzmocić się
1. «uderzyć samego siebie»
2. «bić wzajemnie jeden drugiego»
3. «uderzyć się o coś»
4. pot. to samo co grzmotnąć w zn. 3.
5. grzmocić się wulg. «odbywać stosunek seksualny»
kopnąć się — kopać się
1. «uderzyć nogą samego siebie»
2. «wzajemnie uderzyć się nogami, kopytami itp.»
3. kopać się pot. «z trudem przedostawać się przez coś»
4. pot. «szybko pójść, pobiec po coś»
nabić się — nabijać się
1. «wbić się w dużej ilości»
2. nabijać się pot. «wyśmiewać się, drwić z kogoś»
nadszarpnąć się, nadszarpać się — nadszarpywać się «osłabić się przez zbytni wysiłek»
obejść się — obchodzić się
1. «potraktować kogoś w jakiś sposób»
2. «poradzić sobie bez kogoś lub czegoś»
3. «zadowolić się niewielką ilością czegoś»
4. obchodzić się «posługiwać się czymś lub stosować coś»
obić się — obijać się
1. «siłą bezwładności uderzyć o coś boleśnie»
2. «wyszczerbić się»
3. «o dźwięku: odbić się od jakiejś przeszkody»
4. obijać się pot. «wałęsać się bezczynnie, unikać pracy»
obłapić się — obłapiać się
1. obłapiać się pot. «obejmować i ściskać się wzajemnie w celach erotycznych»
2. daw. «objąć jeden drugiego»
obrócić się — obracać się
1. «zrobić obrót wokół własnej osi lub po kole»
2. «zwrócić się w jakąś stronę»
3. «być obracanym»
4. «ulec przekształceniu, zmianie w coś»
5. obracać się «przebywać gdzieś, zwykle w jakimś środowisku»
6. pot. «pójść, udać się dokądś»
obślizgnąć się, obśliznąć się — obślizgiwać się
1. «zsunąć się po czymś śliskim lub stracić równowagę na czymś śliskim»
2. «będąc śliskim, obsunąć się z czegoś»
ochrzanić się — ochrzaniać się
1. pot. «zwymyślać siebie nawzajem»
2. ochrzaniać się pot. «lenić się, nie pracować»
odbić się — odbijać się
1. «uderzywszy o coś, o kogoś, odskoczyć lub zmienić kierunek swego ruchu»
2. «zostać odbitym w lustrze lub w innej gładkiej powierzchni»
3. «zostać odciśniętym na czymś»
4. «oderwać się skokiem od ziemi»
5. odbijać się «wyróżniać się czymś od otoczenia»
6. «uzewnętrznić się gdzieś»
7. «wywrzeć na coś wpływ, zwykle niekorzystny»
8. «oddalić się od kogoś lub od czegoś»
9. «o tekście, rysunku: zostać skopiowanym za pomocą specjalnych urządzeń»
10. «o dźwięku, świetle itp.: zmienić kierunek ruchu, natrafiwszy na nieprzepuszczalną przeszkodę»
odbłysnąć się — odbłyskiwać się, odbłyskać się «odbić się błyskiem»
odciąć się — odcinać się
1. «tnąc coś, uwolnić się»
2. «zerwać z czymś, z kimś»
3. «zająć odrębne stanowisko w jakiejś sprawie lub nie wziąć w czymś udziału»
4. «trafnie i szybko odpowiedzieć na postawiony sobie zarzut, na krytykę itp.»
5. odcinać się «wyraźnie zarysowywać się na jakimś tle»
odepchnąć się — odpychać się
1. «odsunąć od kogoś, od czegoś energicznym ruchem samego siebie»
2. «odsunąć energicznymi ruchami jeden drugiego»
3. odpychać się «o ciałach naelektryzowanych takimi samymi ładunkami elektrycznymi: oddalać się od siebie»
odgraniczyć się — odgraniczać się
1. odgraniczać się «wyróżniać się od czegoś»
2. «oddzielić swój dom, mieszkanie itp. od czegoś»
3. «odizolować się od czegoś»
odmachać się, odmachnąć się — odmachiwać się «machając ręką, osłonić się przed czymś lub odegnać coś»
odnaleźć się — odnajdować się, odnajdywać się
1. «zostać odszukanym»
2. «odszukać siebie wzajemnie»
3. «zjawić się gdzieś po długiej nieobecności»
4. «odzyskać równowagę wewnętrzną»
odnieść się — odnosić się
1. «potraktować kogoś albo coś w pewien sposób»
2. odnosić się «dotyczyć czegoś»
odosobnić się — odosabniać się, odosobniać się «odizolować się od otoczenia»
odwodnić się — odwadniać się, odwodniać się «ulec odwodnieniu»
odżywić się — odżywiać się
1. odżywiać się «żywić samego siebie»
2. «jedząc obficie, powrócić do dobrej formy»
ogołocić się — ogołacać się, ogałacać się
1. «pozbawić czegoś samego siebie»
2. «zabrać wszystko sobie nawzajem»
ograniczyć się — ograniczać się
1. «zmniejszyć zakres swego działania, posiadania itp.»
2. «zostać ograniczonym do czegoś»
3. «zużyć coś w sposób oszczędny»
4. ograniczać się «być oszczędnym»
okłamać się — okłamywać się
1. «okłamać wzajemnie jeden drugiego»
2. okłamywać się «okłamywać samego siebie»
ominąć się — omijać się
1. «przejść obok siebie, nie dotykając się»
2. omijać się «unikać się wzajemnie»
opieprzyć się — opieprzać się
1. posp. «zwymyślać siebie nawzajem»
2. opieprzać się posp. «próżnować»
opitolić się — opitalać się
1. pot. «zwymyślać siebie nawzajem»
2. pot. «obciąć sobie włosy bardzo krótko lub byle jak»
3. opitalać się pot. «lenić się, nic nie robić»
oswobodzić się — oswobadzać się, oswabadzać się
1. «odzyskać wolność»
2. «odzyskać swobodę ruchów»
3. «pozbyć się kogoś lub czegoś przykrego, uciążliwego»
otrząsnąć się, otrząść się — otrząsać się
1. «strącić coś z siebie»
2. «wstrząsnąć się na skutek niemiłego uczucia»
3. «powrócić do równowagi psychicznej po bolesnych doświadczeniach»
powlec się II — powlekać się, powłóczyć się II «okryć się warstwą czegoś»
przebić się — przebijać się
1. «przebić, przekłuć samego siebie»
2. «wykuć lub wykopać otwór, aby się gdzieś dostać»
3. «przedostać się przez coś z trudem»
4. zob. przebić w zn. 3.
5. przebijać się zob. przebić w zn. 4, 5, 6.
6. pot. «osiągnąć sukces, pokonując liczne trudności»
7. pot. «ulec przebiciu, przedziurawieniu»
przedstawić się — przedstawiać się
1. «poznać się z kimś, wymieniając swoje nazwisko, imię, czasem też krótko informując o tym, kim się jest»
2. «zaprezentować się komuś, podając o sobie bliższe informacje»
3. «dać się zauważyć»
4. przedstawiać się «wydawać się jakimś»
5. «powstać w umyśle jako czyjeś wyobrażenie o czymś»
przejrzeć się, przeglądnąć się — przeglądać się
1. «obejrzeć swoje odbicie w lustrze, w wodzie»
2. «odbić się w czymś, zwykle w wodzie»
3. «znaleźć odzwierciedlenie w czymś»
przekroić się, przekrajać się — przekrawać się «ulec przekrojeniu»
przepchać się, przepchnąć się — przepychać się
1. pot. «pchając się, przedostać się przez coś, siłą utorować sobie drogę przez jakąś przeszkodę»
2. pot. «przedostać się z trudem przez mały otwór»
3. pot. «osiągnąć coś, posługując się nieuczciwymi sposobami działania lub bezwzględnie z kimś rywalizując»
prześlizgnąć się, prześliznąć się — prześlizgiwać się
1. «przedostać się ukradkiem przez coś małego, wąskiego, szczelnie otaczającego»
2. «o spojrzeniu, wzroku, świetle itp.: przesunąć się szybko, pobieżnie, nie zatrzymując się na kimś, na czymś dłużej»
3. «zrobić coś zbyt szybko, powierzchownie»
przygotować się — przygotowywać się
1. «wykonać pewne czynności, aby być gotowym do czegoś, na coś»
2. «oswoić się z myślą, że coś może nastąpić lub nieuchronnie nastąpi»
3. «nauczyć się tego, co jest konieczne do czegoś»
4. przygotowywać się «być przygotowywanym, urządzanym»
przyjąć się — przyjmować się
1. «o roślinach: zakorzenić się w nowym miejscu po przesadzeniu»
2. «zyskać uznanie, wejść w powszechne użycie»
3. «o szczepionkach chorób: uodpornić organizm na daną chorobę»
4. «o przeszczepach: zrosnąć się z żywym organizmem»
5. przyjmować się «składać sobie wzajemne wizyty, gościć się wzajemnie»
przysiąść się — przysiadać się, przysiadywać się
1. «usiąść blisko kogoś, czegoś»
2. «siadając, dołączyć do czyjegoś towarzystwa»
rąbnąć się — rąbać się
1. pot. «uderzyć się o coś silnie»
2. pot. «pomylić się przy wypełnianiu, przepisywaniu, liczeniu czegoś»
3. rąbać się daw. «walczyć na szable, miecze itp.»
rozbryzgać się, rozbryznąć się — rozbryzgiwać się
1. «o cieczach: rozprysnąć się na wszystkie strony wskutek uderzenia lub wstrząśnięcia»
2. «roztrzaskać się, rozlecieć się na drobne kawałki»
rozciągnąć się — rozciągać się
1. «powiększyć się przez rozciągnięcie»
2. «o chmurach, mgle: rozpostrzeć się»
3. «położyć się, rozprostowując się na całą długość; też: przewrócić się»
4. rozciągać się «zajmować pewną przestrzeń»
5. «o władzy, kontroli: objąć swoim zasięgiem»
rozejrzeć się, rozglądnąć się — rozglądać się
1. «popatrzeć uważnie na wszystkie strony»
2. «zorientować się w czymś»
rozepchać się, rozepchnąć się — rozpychać się
1. «ulec rozszerzeniu pod wpływem nacisku od wewnątrz»
2. «pchając, utorować sobie drogę»
rozesłać się — rozściełać się, rozścielać się «rozciągnąć się na dużej przestrzeni»
rozłożyć się — rozkładać się
1. «przybrać pozycję leżącą»
2. «w odniesieniu do grupy osób: zająć teren, pomieszczenie, kwaterę»
3. «rozpostrzeć się szeroko»
4. «zostać podzielonym na odcinki, na etapy»
5. «ulec podziałowi na części składowe»
6. rozkładać się «o państwach, rządach: tracić swą dawną strukturę i wpływy»
7. pot. «podupaść materialnie lub moralnie»
8. pot. «zachorować»
9. pot. «doznać niepowodzenia»
10. pot. «upaść nagle»
11. «o różnego rodzaju substancjach organicznych, ciałach stałych lub ciekłych: zgnić»
rozmachać się, rozmachnąć się — rozmachiwać się «machając ręką, rękami, uzyskać siłę rzutu; też: wykonać jakiś ruch z impetem»
rozpatrzyć się, rozpatrzeć się — rozpatrywać się «rozejrzeć się dla zorientowania się w czymś»
rozpłynąć się — rozpływać się
1. «płynąc, udać się w różne strony»
2. «o płynach: rozlać się szeroko, w różne strony»
3. «przejść ze stanu stałego w stan ciekły»
4. «stracić ostrość konturów»
5. rozpływać się «wylewnie wyrażać swoje pozytywne uczucia»
6. iron. «o pieniądzach, towarach itp.: zniknąć w niewyjaśniony sposób»
rozpryskać się, rozprysnąć się — rozpryskiwać się
1. «o płynach: zostać rozpryskanym»
2. «rozpaść się na wiele kawałków»
3. «w krótkim czasie rozejść się lub rozbiec się na wszystkie strony»
rozprząc się, rozprzęgnąć się — rozprzęgać się
1. «o zwierzętach: uwolnić się z zaprzęgu»
2. «ulec dezorganizacji»
rypnąć się — rypać się
1. pot. «pomylić się»
2. pot. «uderzyć się o coś boleśnie»
3. rypać się wulg. «odbywać stosunek seksualny»
scukrzyć się, scukrować się — scukrzać się «o produktach zawierających cukier: zgęstnieć wskutek wytrącania się i krystalizacji cukru»
skrócić się — skracać się
1. «stracić na dłuższym z wymiarów»
2. «zająć mniej czasu»
3. skracać się pot. «mówić krótko i zwięźle»
spotkać się — spotykać się
1. «spotkać jeden drugiego»
2. «doświadczyć czegoś, być obiektem czyjejś reakcji»
3. «połączyć się, zetknąć się»
4. spotykać się «widywać się, umawiać się na randki»
spowić się, spowinąć się — spowijać się
1. «owinąć dokładnie samego siebie»
2. «zostać otoczonym dużą ilością czegoś»
sprać się — spierać się
1. «o brudzie, plamach: zostać usuniętym za pomocą prania»
2. «o materiale: stracić apreturę, kolor wskutek prania»
3. «zbić siebie wzajemnie»
4. spierać się «toczyć z kimś spór»
sprząc się, sprzęgnąć się — sprzęgać się «połączyć się, wejść w ścisły związek»
sprzysiąc się, sprzysięgnąć się — sprzysięgać się «zjednoczyć się pod przysięgą przeciw komuś»
Synonimy
śpieszyć się (spieszyć się) (z czymś)
Zagraj z nami!
