iż
Z góry dziękuję za odpowiedź
Józef
8.04.2009
8.04.2009
Chciałem się dowiedzieć czegoś o etymologii oraz zastosowaniu słowa iż. Irytuje mnie jego nadużywanie i pragnę wiedzieć, po jakich słowach można używać iż. Czy poprawnym jest: „Świadczy to, iż…?” Czy można stosować iż zamiennie z że i czy oba znaczą to samo? Z góry dziękuję za odpowiedź
Józef
Spójniki iż i że znaczą to samo i mają wspólne pochodzenie. Oba są kontynuantami prasłowiańskiej formy *jьże (składającej się z zaimka względnego r. m. jь oraz partykuły że). Rozwój prsł. *jьże przebiegał w polszczyźnie dwojako: *jьže → jiże → iże → że oraz *jьže → jiże → iże → iż, tzn. zmiana fonetyczna (uproszczenie i redukcja) przebiegała bądź to w nagłosie wyrazu (stąd że), bądź w wygłosie (stąd iż). Choć spójniki iż i że mają wspólną etymologię i jednakowe znaczenie, to jednak w dość istoty sposób różnią się nacechowaniem stylistycznym: iż jest słowem książkowym, że – neutralnym.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski