wymowa

Są tu rozstrzygnięcia większości problemów związanych z wymową: mówimy miękko gienerał, czy twardo generał; prawidłowa wymowa to wyłączać, czy może wyłanczać; lepiej wziąść czy wziąć; jak akcentujemy matematyka czy matematyka?

  • stalking

    15.03.2024
    15.03.2024

    Dzień dobry,

    w jaki sposób należy wymawiać w polszczyźnie słowo „stalking” («obsesyjne, uporczywe nękanie innej osoby»)? W angielskim słowo to ma wymowę [stoking], ale wielokrotnie słyszałem wymowę zgodną z pisownią, czyli [stalking]. Czy powinniśmy akceptować tę wymowę? Czy są już jakieś wiążące ustalenia językoznawców?

  • Akcent rzeczowników jednosylabowych w połączeniu z cząstkami arcy-, eks- i wice-

    9.03.2024
    9.03.2024

    Dzień dobry,

    w poradzie sprzed 20(!) lat przeczytałem, że „arcymistrz” wymaga akcentu na ostatnią sylabę (podobnie jak „eksmąż”). W środowisku szachowym nigdy nie spotkałem się z innym akcentem niż „arCYmistrz”. Również w przypadku „eksmęża” narzuca się akcent paroksytoniczny. Czy nadal jest zasadna reguła, że (cytat ze wspomnianej porady) „akcent na ostatniej sylabie mają rzeczowniki jednosylabowe w połączeniu z cząstkami arcy-, wice- eks (arcymistrz, eksmąż)”?

  • Wymowa elementów oznaczane w piśmie jako ę i ą

    9.03.2024
    9.03.2024

    Szanowni Państwo,

    jak realizujemy w wymowie nosówki ą i ę w wygłosie i w śródgłosie przed spółgłoskami zwarto-wybuchowymi, szczelinowymi, współotwartymi i zwarto-szczelinowymi?

  • Wymowa samogłosek nosowych

    27.02.2024
    10.04.2017

    Szanowni naukowcy,

    od długiego czasu zastanawiam się, czy w wyrazach z literą ę w środku, np. będę, brzęk, kręcone, rębajło, wewnętrzny, należy wymawiać czyste [ę], czy może zmiękczone przez „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”.

    W sąsiedztwie jakich głosek należy wymówić: „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”?

    Jakiego podziału wymaga poprawna ich wymowa? em” czy jw.?

    Jakie słownikowe zasady określają poprawną wymowę, gdy mamy do czynienia z literą ę w środku wyrazu?


    Proszę o pomoc.

  • Michigan

    21.02.2024
    21.02.2024

    Pozdrawiam serdecznie. Mam pytanie dotyczące polskiej wymowy nazwy Michigan (jezioro, stan w USA). Czy powinno się „stylizować” na Amerykanina i wymawiać to słowo [miszigan] czy raczej wymawiać z „cz” zamiast „sz”? Co byłoby bardziej polskie? Bardzo dziękuję za odpowiedź.

  • Dzielimy na sylaby wyraz jedwab

    19.02.2024
    19.02.2024

    Jak prawidłowo podzielić na sylaby wyraz jedwab: je-dwab czy jed-wab?

  • Poprawna wymowa wyrazu biblioteka

    18.02.2024
    18.02.2024

    Szanowni Państwo,

    jakiś czas temu zaciekawiła mnie wymowa słowa „biblioteka”. Przez lata było dla mnie oczywiste, że słowo to wymawia się tak, jak się je zapisuje, czyli „biblioteka”. W pewnym momencie zwróciłem jednak uwagę, że szczególnie starsze pokolenie mówi: „byblioteka” albo „bybloteka”. Która wymowa jest wzorcowa i z czego mogą wynikać takie rozbieżności w wymowie?

  • dżinizm albo dźinizm

    17.02.2024
    17.02.2024

    Szanowna Poradnio Językowa PWN,

    jak wymawia się słowo dźinizm? Problematyczna jest sylaba „dźi” i nie mimo wielokrotnych prób, nie jestem w stanie wypowiedzieć tego bardziej miękko niż "dzi"? Chyba że tam po prostu jest coś w rodzaju przedłużonego „i”, czyli „dziiii'nizm” (dwie sylaby).

    I czy dźinizm to to samo co dżinizm? Jeżeli tak, to dlaczego pojawia się tak karkołomny i niezrozumiały zapis jak dźinizm? Zaznaczam, że to jest już spolszczone słowo, które, na moje ucho, w oryginale wymawia się „dziejna darma”, o ile wierzyć syntezatorom mowy. Dlatego trudno mi zrozumieć dlaczego, zostało ono spolszczane jako dźinizm, a nie dzinizm, dżinizm czy dziejnizm.

    Pozdrawiam

    HMM

  • Poradnik poprawnej wymowy w języku polskim

    16.02.2024
    16.02.2024

    Korzystam na co dzień z zielonego słownika poprawnej polszczyzny. Obecnie szukam jakiegoś dodatkowego produktu, gdzie mógłbym sprawdzić precyzyjnie zasady wymowy w języku polskim. W pracy spotykam się z problemem hiperdykcji wśród mówców i potrzebuję źródła rzetelnej wiedzy na ten temat, aby rozwiewać wszelkie wątpliwości.


    W zielonym słowniku są oczywiście wyjaśnienia dla takich przykładów jak „sześćset” (wymawiać: „sześset”) i tym podobne. Natomiast zagadnienia, które mnie interesują, dotyczą np. wymowy zbitek jak w poniższym zdaniu:

    „Jak oni z zaangażowaniem śpiewają!”

    Jeden mówca powie płynnie „jakoni”, a drugi mocno oddzieli „k” od „o”, atakując „o” w ostry sposób, a nie w miękki i łagodny, jak pierwszy mówca.

    Jeden mówca powie „zzangażowaniem”, przedłużając po prostu pojedyncze „z”, a drugi odbije jedno „z” od drugiego z pewną cezurą.

    Chciałbym znaleźć porady dotyczące tego typu problemów, być może podparte opiniami językoznawców sugerującymi korzystniejszą wymowę.

    Czy w Państwa księgarni jest pozycja, która byłaby odpowiednim dla mnie rozwiązaniem?

    Z poważaniem

  • Wymowa form trybu rozkazującego

    15.02.2024
    15.02.2024

    Czy powszechne jest wymawianie czasowników w 1. os. l.m. trybu rozkazującego z ubezdźwięcznionym rdzeniem? Na przykład: jedzmy /jecmy/, weźmy /weśmy/, chodźmy /choćmy/, umówmy (się) /umófmy/ itp. Nie spotkałem się nigdy z inną wymową, lecz nie udało mi się znaleźć żadnych informacji na ten temat.

  • Funkcje akcentu wyrazowego

    30.01.2024
    30.01.2024

    Proszę o pomoc w odpowiedzi na poniższe pytanie:


    Akcent uwydatniający określone sylaby w wyrazie pełni funkcję:

    a) delimitacyjną

    b) kulminacyjną

    c) żadne z powyższych


    Wcześniej prosiłam, aż 8 nauczycieli od języka polskiego o pomoc w odpowiedzi na powyższa pytanie i otrzymałam odpowiedź,

    że poprawna jest odpowiedź b) kulminacyjną.

    Pisząc test niestety okazało się, że jest to błędna odpowiedź. Od samego początku miałam duże wątpliwości co do treści tego pytania, dlatego posiłkowałam się wiedzą polonistów.

    Być może nie rozumiem tego pytania tzn. tego co autor miał na myśli...

    Uprzejmie proszę o wyjaśnienie i pomoc.

  • SIO

    18.01.2024
    18.01.2024

    Dzień dobry, czy skrótowiec SIO (System Informacji Oświatowej) jest literowcem czy głoskowcem? Jak powinno się go odczytywać?

  • Dzielimy na sylaby zaufanie

    8.01.2024
    8.01.2024

    Szanowni Państwo!

    Czy „zaufanie” można sylabizować tak: za - u - fa - nie, czy też: zau - fa - nie?

    Z szacunkiem pozdrawiam

    Jan

  • Ile sylab ma zoo?

    28.12.2023
    28.12.2023

    Ile sylab ma słowo zoo? Przedrostek zoo- wyraźnie ma dwie sylaby w słowach takich jak zoologia, ale wymowa samego zoo jako rzeczownika zdaje się być jedną sylabą używającą długiego o, które chyba już w polszczyźnie nie powinno występować, gdyż iloczas zaniknął.

  • Akcentujemy chrześcijan

    17.12.2023
    17.12.2023

    Dzień dobry,

    jak wymawia się poprawnie słowo „chrześcijan”? Znalazłam na Państwa stronie informację z 2006 roku, że wymowa podobna jest do słowa "sześcian". Czy coś się w tej kwestii od tamtego czasu zmieniło? Czy dopuszczalna jest forma trzysylabowa „chrześ-ci-jan”, czy też jest to forma niepoprawna i wciąż obowiązuje wymowa z czasów Ursyna NIemcewicza?

    Pozdrawiam,

    Marta Saratowicz

  • Akcent wyrazowy w języku polskim

    14.12.2023
    14.12.2023

    Mam nietypowe pytanie, a mianowicie, jak usłyszeć akcent w swoich i u innych osób wypowiedziach? Wsłuchuję się w to, co mówię i co mówią inni, ale jakoś nie mogę usłyszeć, czy dobrze akcentujemy wyrazy. A może potrzebne są jakieś ćwiczenia, żeby wyrobić w sobie słuch, który by pozwolił na to?

  • dżdżysty

    27.11.2023
    27.11.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie, czy słowa dżdżysty — skoro pochodzi od słowa „deżdż” — nie należałoby wymawiać jako [d-żdżysty, drzdżysty]. Tzn. pierwsze „dż” jak [drz] (np. w „drzewie”), a drugie „dż” - już normalnie, czyli tak jak się je teraz wymawia. I czy tak samo nie należałoby wymawiać dżdżownicy: [d-żdżownica].

    Czy taka wymowa nie była pierwotna? Sami Państwo piszą, że w języku górnołużyckim mówi się „dešćownica”, więc wydaje mi się to oczywiste.


    Z poważaniem

    Andrzej M. Sołtan

  • Wuhłedar

    8.11.2023
    8.11.2023

    Szanowni Państwo,

    jak wymawiać i zapisywać nazwę ukraińskiego miasta Вугледар. Z zasad transkrypcji i transliteracji na pwn.pl oraz wymowy sugerowanej przez translator google wynika, że po ukraińsku ta nazwa brzmi Wuhłedar (dźwięczne h, akcent na drugą sylabę), a po rosyjsku Wugliedar (akcent na ostatnią sylabę). Jednak mieszkańcy tego miasta i osoby, które tam bywają, stosują wymowę mieszaną: Wugledar (z akcentem na drugą sylabę), co zapewne wynika z realiów etnicznych tego miasta (obwód doniecki). Dodam, że nazwy nie ma w Wykazie polskich nazw geograficznych.

  • Zgódź się i chodź

    31.10.2023
    31.10.2023

    Serdecznie proszę Państwa o wyjaśnienie, dlaczego w drugiej osobie trybu rozkazującego czasowników 2. koniugacji pojawia się zazwyczaj o, a czasami ó, np. „chodzę/chodź”, „szkodzę/szkodź”, ale „godzę/gódź”, „wodzę/wódź (na pokuszenie)”. Od czego to zależy?

  • Fonem a nosowe?

    1.10.2023
    1.10.2023

    Szanowni Państwo,

    czy zgodziliby się Państwo z tezą, że niepoprawna forma „włanczać” jest urzeczywistnieniem niewystępującego w języku polskim fonemu „a nosowe”, który byłby analogiczny do /ą/ i /ę/?

    Dziękuję, Alek

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego