etymologia

 
Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.
  • piorun sycylijski
    13.05.2020
    Skąd pochodzi wyrażenie piorun sycylijski i od jak dawna funkjonuje w języku polskim? Czy występowało w literaturze?
    Alina Żołnierkiewicz
  • Polskie no a czeskie i słowackie ano
    30.04.2020
    W języku potocznym nagminnie używa się zwrotu no zamiast tak. Jakie jest tego źródło? Czy to no ma jakiś językowy związek z czeskim i słowackim ano jako odpowiednika naszego tak?
  • Rak
    7.04.2020
    Szanowni Państwo,
    zwracam się do Państwa w związku z wątpliwościami dotyczącymi etymologii raka jako choroby. Spotkałem się z cytatem wypowiedzi Hipokratesa, w której uczony porównywał wygląd zmian nowotworowych do kraba. Czy określenie rak stanowi pomyłkę tłumacza? Kto wówczas pomylił się? Czy znamy imię i nazwisko podejrzewanej osoby?

    Z wyrazami szacunku,
    Czytelnik
  • Powietrze
    1.04.2020
    Szanowni Państwo,
    w pieśni błagalnej „Święty Boże” śpiewamy:

    Od powietrza, głodu, ognia i wojny
    Wybaw nas Panie!.
    Proszę powiedzieć, dlaczego Bóg ma nas uchronić przed powietrzem? Czy znamy inny przekład właściwej suplikacji?

    Z góry dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku
    Mario Jakub Kiliński
  • Nazwisko Kiliński
    1.04.2020
    Szanowni Państwo,
    wiem, że na stronie tytułowej Poradni jest informacja, że nie udzielają Państwo odpowiedzi na temat pochodzenia nazwisk, jednakże profesorowie Bańko i Grzenia uczynili kilka wyjątków. W związku z czym zwracam się z prośbą o wyłożenie etymologii mojego nazwiska, które nosił także bohater narodowy i pułkownik powstania kościuszkowskiego – Jan Kiliński.

    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
    Mario Jakub Kiliński
  • Foka
    1.04.2020
    Dzień dobry,

    od kiedy w języku polskim występuje słowo foka? Czy istnieje jakiś rodzimy odpowiednik, obecny przez zapożyczeniem z języka łacińskiego?

    Dziękuję i życzę miłego dnia! :)
  • Taczka
    17.02.2020
    Jaka jest etymologia słowa taczka?

    Z góry dziękuję za odpowiedź
  • Bezczelny a czelność
    10.02.2020
    Szanowni Państwo,
    nurtuje mnie słowo bezczelny. Mieć czelność to mieć śmiałość coś zrobić (np. Sąsiad miał czelność włączyć wiertarkę o północy). Dlaczego mówimy więc, że ten sąsiad jest bezczelny, czyli bez czelności, skoro właśnie tę czelność miał?

    Pozdrawiam serdecznie,
    Małgorzata Najder
  • Dlaczego wieloryb, a nie wielkoryb?
    4.02.2020
    Szanowni Państwo,
    dlaczego wieloryb, a nie wielkoryb, co byłoby logiczne, biorąc pod uwagę jego wielkość?
    Przecież człon wielo- oznacza częstotliwość, a nie wielkość, np. wieloródka, wielokrotność, wieloznaczność.

    Pozdrawiam
    Karol Siuda
  • Muriaty i szagriaty
    15.01.2020
    Może nie tyle pytanie, co próba częściowej odpowiedzi na zasadne pytanie Czytelnika/czki z 18.12.2007 r. o – delikatnie mówiąc – nietrafne użycie słów muriaty i szagriaty w polskiej wersji znanej piosenki biesiadnej. Nie będę tak elokwentny jak autor odpowiedzi [https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/muriaty-i-szagriaty;8770.html], pan Piotr Sobotka z UMK; ograniczę się do paru uwag. Pierwowzór utworu to popularna pieśń cygańska. W oryginale jest tam słowo szatraty – forma zależna rzeczownika szatra (namiot). Drugie słowo też ma źródło cygańskie.
  • Twa a twarz
    10.01.2020
    Czy istnieje pokrewieństwo między wyrazami twa i twarz?
  • Hrabia
    18.11.2019
    Z jakiego języka pochodzi słowo hrabia? (nie co znaczy, bo tych opisów jest mnóstwo), ale skąd pochodzi słowo, z niemieckiego jest graf, staropolskie komes ( od łacińskiego comes) ale hrabia?
  • Po cichu, ale nie po głośnu
    14.11.2019
    Dlaczego można zrobić coś po cichu, ale nie można zrobić nic po głośnu?
  • Praszczur
    7.11.2019
    Szanowni Eksperci,
    uprzejmie proszę o wyjaśnienie etymologii słowa praszczur.
  • Jak jest w innych językach?
    29.10.2019
    Chciałbym zapytać, czy istnieją jeszcze jakieś języki (oprócz języka polskiego), w których występuje rozróżnienie na u i ó, ż i rz, h i ch? Edytor tekstu podpowiada, że wiele.
  • Katabas
    22.10.2019
    Czy jest znane pochodzenie słowa katabas? (jedno z pejoratywnych określeń duchownego, w XIX wieku w gwarze uczniowskiej: ‘katecheta’)?

    Dziękuję za pomoc,
    Łukasz
  • Listek a liścik
    7.10.2019
    Mały liść to listek, a mały list to liścik. Czy mogę prosić o wyjaśnienie, dlaczego zdrobnienia przyjęły akurat takie wersje?
    Z poważaniem
    EZ
  • Algebra
    18.07.2019
    Szanowni Państwo,
    proszę o etymologię słowa algebra.

    Pozdrawiam
    Stratos Vasdekis
  • Wstyd
    11.07.2019
    Szanowni Państwo,
    proszę o etymologię rzeczownika wstyd.

    Pozdrawiam
    Stratos Vasdekis
  • Kopiować uszy
    24.05.2019
    Dzień dobry, interesuje mnie etymologia słowa kopiować w kontekście kopiowania uszu i ogonów u psów. Nie znalazłem żadnego źródła na ten temat, jedynie jedna z definicji kopiowania to ‘w obróbce skrawaniem: wykonywać przedmioty o kształcie wzornika’, czy to jest właśnie pochodzenie tego zwrotu?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego