słownictwo

  • nim, zanim

    21.03.2023
    21.03.2023

    Szanowni Państwo,

    czy zdanie „Zanim jem śniadanie, biorę prysznic” można uznać za poprawne? Interesuje mnie dopuszczalność czasownika w czasie teraźniejszym w aspekcie niedokonanym w zdaniu podrzędnym (zdanie czasowe), jeśli czasownik jest poprzedzony spójnikiem „zanim”. Czy osoba (tożsama lub różna w zdaniu nadrzędnym i podrzędnym) ma wpływ na kwalifikację poprawnościową takiego zdania?


    Z poważaniem

    Tomasz Marek

  • Różnice w kodyfikacji związków wyrazowych

    20.03.2023
    20.03.2023

    Szanowni Językoznawcy,

    poproszę o analizę, jaka jest łączliwość leksykalna słów typu posada, funkcja, godność, urząd, stanowisko itp. Moje wątpliwości wynikają różnic między zaleceniem, które podaje NCK we wpisie „PIASTOWAĆ, SPRAWOWAĆ, PEŁNIĆ” (https://nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/ojczysty-dodaj-do-ulubionych/ciekawostki-jezykowe/piastowac-sprawowac-pelnic,cltt,P), a połączeniami zaproponowanymi przez autorów WSJP PAN w haśle „piastować” (https://wsjp.pl/haslo/podglad/13571/piastowac/1859138/urzad).

    Pozostaję z poważaniem

    J.J.

  • Zwroty adresatywne w korespondencji służbowej

    19.03.2023
    19.03.2023

    Dzień dobry,

    od dawna zastanawiam się nad formą „Kochani/Drodzy” – rozumiem, ze to jakaś forma grzecznościowa, ale wydaje mi się nad wyraz przesłodzona. Czemu ludzie zwracają się do ogółu per „kochani” – skąd się wziął taki zwyczaj – czemu „kochani”??? W mojej pracy ludzie nadużywają tego „kochani” (ilekroć piszą komunikat do grupy tak właśnie zaczynają) lub stosują formy tj. „Robaczki” i inne zwroty mające nadać tonu jakiejś zażyłości, sympatii.

  • msza w intencji

    19.03.2023
    19.03.2023

    Proszę o wytłumaczenie sformułowania „Msza Św. w int. Ojczyzny i Prezydenta”. Czy dobrze rozumiem, że modlitwa tak określona jest sprawowana w int. pewnego terytorium i Prezydenta? Nie uwzględnia narodu, bez którego nie możemy mówić o istnieniu ojczyzny? Czy poprawnym rozumieniem jest, że termin ojczyzna jest tak szeroki, że obejmuje także swoim znaczeniem naród? Czy int., aby była pełna w swoim znaczeniu, nie powinna odnosić się oprócz ojczyzny, także do narodu, który związany jest z ojczyzną?

  • Nadużywanie zaimków ten, ta, to

    19.03.2023
    19.03.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie tendencja, jaką ostatnio zauważam w języku. Chodzi o nadmierne używanie zaimków wskazujących (ten/ta/to w różnych przypadkach nawet kilkakrotnie w jednym zdaniu). Można ją zaobserwować nie tylko w języku potocznym mówionym, ale także pisanym, a czasem nawet w wypowiedziach oficjalnych. Wcześniej tego aż tak nie odczuwałam. Skąd bierze się podobna skłonność? Starałam się znaleźć jakiekolwiek źródła mówiące na ten temat, jednak zakończyło się to fiaskiem.

  • dziesiątka

    18.03.2023
    18.03.2023

    Czy poprawny jest zapis „strzał w 10” jako „strzał w dziesiątkę”? Czy „10” może zastąpić rzeczownik „dziesiątka”, czy zastępuje on tylko liczebniki (dziesięć, dziesiąty)?

  • klient, przedsiębiorca, podatnik

    17.03.2023
    17.03.2023

    W administracji coraz częściej używa się sformułowań „klient” „przedsiębiorca” zamiast słowa „podatnik”. Z tego też wynika moje pytanie, czy właściwe jest wyrażenie razem „klienci i przedsiębiorcy” jako zamiennik sformułowania „podatnicy”, czy powinno stosować się je osobno?

    Z wyrazami szacunku

    Adrian Bujak

  • Plus minus

    17.03.2023
    17.03.2023

    Pytanie moje dotyczy wyrażeń z +/-. Często słyszę taką składnię: „Szukam telewizora w cenie +/- 2500zł”. Autora takiego pytania w domyśle szuka telewizora w okolicach 2500zł z niewielką odchyłką (nie wiemy jaką). Otóż wydaje mi się, że brakuje tutaj ceny bazowej to znaczy pytanie powinno brzmieć: „Szukam telewizora w cenie 2500zł +/- 300zł”.

  • Wakat

    15.03.2023
    15.03.2023

    Czy można mówić „wolne wakaty”, czy należy uznać że to jest niepoprawne i należy mówić wyłącznie „wakaty” ?

  • Ciężka sytuacja

    15.03.2023
    15.03.2023

    Czy można powiedzieć „ciężka sytuacja”? Czy znaczenie słowa „ciężki” jako „trudny do zniesienia” jest potoczne?

  • Budyń na wytrawnie

    14.03.2023
    14.03.2023

    Dzień dobry, proszę o ocenę poprawności wyrażenia: „budyń na wytrawnie”.

    Dziękuję

  • Rysunek przedstawia

    13.03.2023
    13.03.2023

    Dzień dobry,

    piszę tekst naukowy i mam taką o to rozkminkę: czy poprawne jest sformułowanie „rysunek przedstawia”? Czy też rysunek jako rzecz niematerialna bezosobowa nie może przedstawiać?

    Pozdrawiam

    Aleksandra

  • Skrzydlate słowa

    13.03.2023
    13.03.2023

    Ciekawi mnie to od dłuższego czasu – skąd się wzięło powiedzenie „Nie idź(cie) tą drogą”?

    Oczywiście wiem, że jest to słynna wypowiedź Kwaśniewskiego. Ale czy to powiedzenie jest jego własnym wynalazkiem, to on je wymyślił i ukuł, a inni tylko od niego je przejęli? Czy też może powiedzenie to funkcjonowało już przed nim, a on je tylko spopularyzował (i dorzucił do niego psa Sabę?)

  • jak powiedziano powyżej

    13.03.2023
    13.03.2023

    Chciałabym zapytać, czy w tekście pisanym poprawne jest użycie sformułowania „jak powiedziano powyżej”, czy też słowo „powiedziano” jest odpowiednie wyłącznie do wypowiedzi ustnych?

    Z pozdrowieniami

  • Idiom, metafora, przenośnia

    12.03.2023
    12.03.2023

    Szanowni Państwo,

    czy jest różnica pomiędzy idiom, metafora, przenośnia, czy są to synonimy?

    Pozdrawiam

  • Antonimy ściszania

    11.03.2023
    11.03.2023

    W świecie nowoczesnych elektronicznych urządzeń audiowizualnych zazwyczaj są dwa przyciski do regulacji jego głośności: „-” i „+”. O ile z pierwszym łatwo jest komuś wydać polecenie: „ścisz”, to z drugim mam wątpliwość: „podgłośnij” czy „pogłośnij”? Elegancko byłoby powiedzieć „zwiększ głośność”, jednak język lubi krótkie formy...

  • Gardno, gardzieński

    10.03.2023
    10.03.2023

    Mam takie pytanie, jak odmienić Gardno na ulicę – ul.Gardzińska? ul.Gardnocka?

  • grafomania

    10.03.2023
    10.03.2023

    Dzień dobry,

    czy we współczesnej praktyce językowej można używać terminu grafomania do określenia innych niż dotyczących literatury natręctw twórczych? A jeśli nie to jak określić odpowiednik grafomanii w muzyce lub sztukach plastycznych? Dziękuję

  • Feminatywy od zapożyczeń angielskich

    9.03.2023
    9.03.2023

    Szanowni Państwo!

    Mam pytanie dotyczące tworzenia feminatywów w przypadku nazw zawodów z branży IT w jęzku angielskim (używanych w ofertach pracy w języku polskim), np.:

    – „React Developer(ka)”

    – „Sales Specialist” – czy w takiej sytuacji pozostaje zmiana na polski odpowiednik, aby zastosować feminatyw? Tzn.: „Specjalista/tka ds. sprzedaży”?


    Dziękuję i pozdrawiam!

  • Czy trzeba wykonać zalecenie przełożonego?

    8.03.2023
    8.03.2023

    Czy zalecenie to obowiązek?

    Czy sformułowane przez zwierzchnika/pracodawcę zalecenie jest obowiązkiem?

    Np. kierownik przysyła informację, że wprowadzone zostaną nowe adresy e-mail pracowników (równolegle z poprzednim działającym): „Zalecam przejście na nowe adresy e-mail, które będą aktywne od dnia 31 stycznia”. Czy w takiej sytuacji zmiana adresu e-mail jest obowiązkiem czy dobrowolnością?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego