Proszę o rozwianie wątpliwości, gdy idzie często spotykane sformułowanie  czasy współczesne. Czy nie jest ono redundantne?

Z ukłonami,

Przemysław Krzysztof

Czy wyrażenie rysunek farbami  jest poprawne?

Pozdrawiam serdecznie

Dorota

Szanowni Państwo,

spotkałam się ostatnio (w artykule naukowym) z użyciem wyrażenia: „imię własne w formie pełnej, zdrobnionej lub spieszczonej”. W tym wypadku zastosowałabym raczej określenie „zdrobniały” (np. wyraz zdrobniały, forma zdrobniała imienia). Czy użycie określenia „zdrobniony” jako komponentu terminu językoznawczego jest dopuszczalne? Z góry dziękuję za komentarz.

Łączę wyrazy szacunku

Agnieszka G.

Czy wyrazy przytulić oraz objąć można uznać za synonimy oraz wyrazy bliskoznaczne? Pozdrawiam.

Czy córkę szwagierki można nazwać bratanicą?

Dzień dobry,

czy wyrazy awans  i  promocja mogą być traktowane jako bliskoznaczne i stosowane zamiennie? Mam na myśli w szczególności branżę sportową – awans/promocję z klasy rozgrywkowej do klasy wyższej, awans/promocję do wyższej ligi.

Dzień dobry,

jaka jest różnica między słowem średni a przeciętny w kontekście na przykład wysokości zarobków?

Z góry dziękuję za odpowiedź.

Szanowna Pani Profesor,

Jestem członkinią zespołu Akademia Głosów Tradycji. To grupa kobiet z Trójmiasta, od lat śpiewająca polskie pieśni tradycyjne. Pieśni te albo odnajdujemy na nagraniach poświęconych polskiej muzyce tradycyjnej, albo uczymy się ich bezpośrednio od śpiewaczek czy śpiewaków wiejskich. Co za tym idzie, stykamy się dość często z przepięknymi dawnymi wyrazami czy wyrażeniami z dialektów lub gwar. Z reguły jesteśmy w stanie samodzielnie odnaleźć wyjaśnienie niezrozumiałych słów tak, żeby możliwie najpełniej zrozumieć znaczenie i kontekst pieśni i aby przedstawiać go również słuchaczom naszych koncertów.

Ale tekst jednej z pieśni a właściwie konkretne słowo z tej pieśni, poznanej ostatnio przez nasz zespół na Podlasiu, dzięki uprzejmości śpiewaka tradycyjnego Marcina Lićwinko z Rogożynka, stanowi dla nas nie lada wyzwanie. Chodzi o balladę znaną od swojego incipitu, jako „Ej ty bracie wormijażu” i wchodzącą w skład repertuaru, nieżyjącej już śpiewaczki, pani Walerii Biedul z Lipska nad Biebrzą. Właśnie słowo wormijaż (pisane przez „ż” za sugestią Marcina Lićwinko, od pokoleń związanego z tym regionem) jest tutaj zagadką.

Ballada opowiada o zdradzieckim zabójstwie towarzysza, popełnionym przez rzeczonego wormijaża, który zrobił to, próbując przywłaszczyć sobie pozycję zamordowanego kompana: jego majątek (konika) i prawdopodobnie narzeczoną (panna, która wynosi wianek). Finalnie zostaje schwytany i ma za swą zbrodnię zostać ukarany, a całą tę historię opowiada duch zabitego Stanisława. Według Marcina Lićwinko słowo wormijaż należy zapisywać właśnie przez „ż”, jakkolwiek takiej pisowni wyrazu nie można w ogóle odnaleźć w internecie. Na nielicznych stronach www odkryć można tylko link do artykułu poświęconego pieśniom Suwalszczyzny (Lipsk, w którym śpiewano pieśń o wormijażu w artykule został zaliczony do tego właśnie obszaru): Izabela Filipiak-Sokołowska, Janusz Sokołowski „O suwalskiej pieśni ludowej i wybranych przykładach jej regionalnego nacechowania” i tam występuje pisownia wormijarz, a zatem przez „rz” oraz transkrypcja, która w większym stopniu stara się oddać choćby nieoczywiste dla literackiego języka polskiego samogłoski (czternasta pieśń na tej stronie: http://www.astn.pl/r2007/pies4.htm).

W opracowaniach pani Janiny Szymańskiej, etnografki zajmującej się pieśniami z Podlasia, (do którego tym razem zaliczony została miejscowość pochodzenia pieśni) pojawiła się próba wyjaśnienia słowa wormijaż(/rz) . Pani Szymańska poszła najprostszym tropem, że skoro wormijaż(/rz) jest w tekście nazywany bratem, a prócz tego występuje tam imię Stanisław, to również wormijaż(/rz) jest imieniem, a pieśń opowiada o zbrodni między rodzonymi braćmi. Mnie ta interpretacja wydaje się nazbyt uproszczona i nieprzekonywująca.

Marcin Lićwinko określił tę balladę jako pieśń wojacką, a zatem moje pierwsze skojarzenie poszło w takim kierunku, że może wormijaż(/rz) jest nazwą jakiegoś dawnego stopnia wojskowego, ale nie bardzo wiem, gdzie szukać potwierdzenia tej teorii.

Ponieważ zajmowałam się kiedyś w ramach pracy naukowej terenami państwa zakonu krzyżackiego, zauważyłam powiązanie słowa wormijaż(/rz) z germańskimi odniesieniami do nazwy robaka/węża: worm, wurm (a tym samym do w ogóle indoeuropejskiego rdzenia *wrmi, które oznacza te właśnie stworzenia). Również możliwe wydaje się nawiązanie do warmińskiego miasta Orneta, mającego w herbie węża/smoka i nazywanego z niemieckiego Wormditt, a zbudowanego na pruskim miejscu znanym jako Wormeditten lub Wurmeditin. Tym samym trop poprowadził w kierunku robaków/węży i szerzej może też Warmii, której nazwa według teorii naukowych do tych wątków robactwa, czy też węży nawiązuje. Co ciekawe, kiedy w automatyczne translatory np. polsko-rosyjskie, czy polsko-litewskie wrzuci się słowo wormijaż(/rz) również od razu wskakuje tłumaczenie, że to czerw, czyli robak właśnie.

I tu mam zapytanie, czy ten wormijaż(/rz), który dokonał zbrodni, otrzymał w pieśni takie miano, ponieważ okazał się „lichym robakiem”, który czyha na pozycję wyżej od siebie postawionej w hierarchii osoby? Czy też jest w związku z tym „zdradzieckim wężem”? A może został tak nazwany, bo przelał krew, czyli czerwień (czerwie wszak przecież były używane do produkcji tego barwnika)? A może był „bratem wormijażem(/rzem)”, bo obaj wraz ze Stanisławem pochodzili z krainy Warmia (choć nic nie wskazuje na to, żeby między terenem występowania pieśni, a Warmią były w historii rozbudowane związki i relacje...) ?

Dla porządku należy dodać, że pojawiła się jeszcze jedna teoria, wykorzystująca podobieństwo głosek w słowach: wormijaż(/rz) i komiwojażer, w znaczeniu kogoś, kto jest w podróży, prowadzi interesy. Jako człowiek pojawiający się i znikający na szlaku, może nie jest zbyt wiarygodną i pewną zaufania osobą a zatem zdolną do popełnienia zbrodni. Ale to już chyba mylny trop.

Bardzo proszę o weryfikację tych domysłów. Pozostaję w nadziei na odpowiedź.

Łączę wyrazy szacunku.

Agnieszka Rusakiewicz

i inne śpiewaczki Akademii Głosów Tradycji: Aleksandra Bakiera, Anna Fryc-Bochnak , Joanna Gostkowska, Olga Krasoń, Magdalena 

Oto tekst pieśni:

Ej ty bracie wromijażu do koni, 

i pojedziem przez ten gaik zielony. 

I tam sobie koniczeńka napasiem, napoim, 

i tam sobie piekno damę namówim. 

A Stanisław ogień krzesi, dmuchaje, 

wormijaż szabeleńkę dostaje. 

Obciął jemu ręce, nogi i obie, 

i pochował na mogile przy drodze. 

Wsiadł wormijaż na konika, chciał jechać, 

ale konik od mogiły nie chciał iść. 

Teraz bracie wormijażu na mój koń,

mój koniczek cie zawiezie w nowy dwór. 

Mój koniczek cie zawiezie pod wrota, 

i wyniesie panna wianek ze złota. 

I przyszpyli memu koniu do grzywy, 

Będzie panny wianek świecił trzy mili. 

Ciebie bracie wromijażu złapajo, 

ale mego koniczeńka poznajo. 

Ciebie bracie wromijażu każo ściąć, 

ale mego koniczeńka każo wziąć. 

Teraz bracie wormijażu żałujesz, 

Ale duchu w moim ciele nie czujesz.

Dzień dobry, słowo ewakuacja. Często używane, wg mnie, w niewłaściwy sposób. Oznacza opróżnianie. Stosowane w mediach często w znaczeniu  ewakuowano ludzi. A powinno chyba być  ewakuowano budynek (z ludzi),  czyli opróżniono budynek. Dobrze myślę?

Szanowni Państwo,

mam problem ze słowem „konwolwenta”. Znalazłem je w słowniku ortograf. zupełnie przypadkiem i zaintrygowało mnie znaczenie. Sprawdzałem w różnych słownikach – od staropolskiego, przez XVII-wieczny, Lindego, „trojaczki”, Doroszewskiego aż po współczesny 50-tomowy – bez skutku. Sądzę, że może pochodzić od łac. „convolvere”, ale to wcale nie musi współgrać ze znaczeniem w polszczyźnie. Czy byliby Państwo w stanie pomóc mi w rozwiązaniu zagadki?

Z wyrazami szacunku

Marcin Fastyn

Która forma jest poprawna: gumka do ścierania czy mazania?

Dzień dobry,

jakie jest Państwa stanowisko w sprawie coraz popularniejszego zwrotu zadziało się czy nawet zadzieje się.

Czy to nie nadmiarowe wobec znanych nam  stało się czy  stanie się ... językowe wynalazki ;) ?

Dzień dobry,

zastanawiam się, jak poprawnie zapisać Smart Home, czyli inteligentny dom. Spotkałem się z zapisami: Smart Home, smart home oraz smarthome. Który zapis jest poprawny? Z góry dziękuję za poradę.

Pozdrawiam

pb

Czy słowo dyssatysfakcja jest poprawne? Słowo to zostało znalezione w nfjp.pl w fotocytacie  i jest czasem używane na różnych stronach internetowych.

Dzień dobry.

tęczowa zaraza

do czego to się odnosi

Czy można określić budowlę,  konkretnie Łuk Zwycięstwa, że jest to instalacja patriotyczna?

W programie uroczystości niepodległościowych 11 listopada organizator napisał: Odsłonięcie instalacji patriotycznej Łuk Zwycięstwa.

Czy takie określenie jest poprawne? Prosiłbym o rozwianie moich wątpliwości.

Czy w tekstach beletrystycznych tłumaczonych z języka angielskiego na polski można zostawić wyraz cottage, czy lepiej jednak znaleźć dla niego polski odpowiednik? Pytam o to, ponieważ od jakiegoś czasu rzeczownik cottage występuje w Słowniku języka polskiego i w Wielkim słowniku ortograficznym PWN.

Szanowni Państwo,

zastanawia mnie kwestia zapisu słów „mistyczne Ciało Chrystusa”, a w szczególności dużej litery w słowie „mistyczne”.

W NKJP dominuje zapis z małą literą w słowie „mistyczne”, ale pojawiają się oba warianty. W „Pisowni słownictwa religijnego” znajdujemy „Ciało Mistyczne Chrystusa”, ale jest to inna sytuacja ze względu na szyk. W dokumentach Stolicy Apostolskiej są różne rozwiązania, a w kan. 834 KPK mamy „mistyczne Ciało Jezusa Chrystusa”.

Z wyrazami poważania, MO

Witam, chciałbym zadać pytanie dotyczące słowa  prosperować. Słowo według słownika oznacza tyle, co 'funkcjonować dobrze', zatem czy mówienie, że  coś prosperuje dobrze lub coś prosperuje źle to błąd? Czy skoro takie wyrażenie znajduje się w uzusie, to można uznać je za poprawne? Czy mówienie, że coś prosperuje, w sensie, że coś funkcjonuje dobrze to hiperpoprawność? Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

Czy sformułowanie

 Zbadaj wzrok za 0 zł*

*Dotyczy przy zakupie kompletnej pary okularów

jest poprawne?