odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • Centrum kultu Radogosta w Radogoszczy

    14.03.2024
    14.03.2024

    Ponieważ nie znalazłam w słownikach, zwracam się do Państwa z pytaniem o odmianę nazwy Radogoszcz - przy czym nie chodzi o dzielnicę w Łodzi, tylko miejsce kultu Radogosta. Z góry dziękuję i pozdrawiam

  • Przestarzałe formy odmiany niektórych rzeczowników męskich na -a

    12.03.2024
    12.03.2024

    Dzień dobry!

    Mam pytanie dotyczące poprawnej i dopuszczalnej odmiany słowa „sędzia” w rodzaju męskim. Słownik poprawnej polszczyzny uznaje formy D. sędzi; C. sędzi; B. sędzię za przestarzałe. Na tych stronach: https://pl.wiktionary.org/wiki/s%C4%99dzia https://dobryslownik.pl/slowo/s%C4%99dzia/76338/ uznano obie formy, czyli: D. sędzi/sędziego; C. sędzi/ sędziemu B. sędzię/sędziego za poprawne. Jestem nauczycielką i zastanawiam się, czy mam uznać taką (sędzi/sędzię) odmianę za błędną, czy nadal jest ona dopuszczalna.

    Będę wdzięczna za ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii.

    Z wyrazami szacunku

    Aneta Szulc

  • remake

    11.03.2024
    11.03.2024

    Chciałbym prosić o całościową odmianę filmowego słowa „remake”, zwłaszcza nurtuje mnie narzędnik l.poj.: remake’em, remake’iem czy może remakiem.

  • Leclerc

    10.03.2024
    10.03.2024

    Mam pytanie dotyczące odmiany nazwiska Leclerc. Czy w narzędniku powinno się ono pisać Leclerciem czy Leclerkiem? To pytanie dotyczy odmiany w celowniku i zagwozdki między Leclercowi a Leclerkowi?

  • Shangri-La

    5.03.2024
    5.03.2024

    Dzień dobry,

    czy nazwę fikcyjnej krainy stworzonej przez Jamesa Miltona — Shangri-La należy odmieniać? Pytam, ponieważ zajmuję się amatorsko tłumaczeniem i napotkałem problem przy sformułowaniu zdania: „Nie da się zniszczyć Shangri-Li”.

    Pozdrawiam

  • Nazwisko Kelce

    4.03.2024
    4.03.2024

    Dzień dobry,

    amerykański futbolista ma na nazwisko Kelce [kelsi]. Jak brzmi w dopełniaczu l. poj.? Którą zasadę należy tu zastosować?

    Serdecznie pozdrawiam

  • Słowackie nazwisko Feranec

    4.03.2024
    4.03.2024

    Dzień dobry,

    jak powinniśmy odmieniać słowackie nazwisko Feranec (właściciel wymawia je jako 'Feranek')? Czy w takim razie: Feranec, Feranca, Ferancowi — podobnie jak w przypadku odmiany niemieckiego Diesel? Czy jednak: Feranec, Feraneca, Feranecowi?

  • Humpty Dumpty

    3.03.2024
    3.03.2024

    Jak odmieniać postać znaną jako Humpty Dumpty? Humpty'ego Dumpty'ego, Humpty Dumpty'ego czy w ogóle nie odmieniać?

    Pozdrawiam

  • Travis Kelce

    2.03.2024
    2.03.2024

    Szanowni Państwo,

    zwracam się z uprzejmym pytaniem, jak należy odmieniać nazwisko amerykańskiego futbolisty, który nazywa się Travis Kelce (w internecie wymowa jest podawana jako [kelsi]). Będę wdzięczna za pomoc.

    Z poważaniem

    Weronika Girys-Czagowiec

  • Irena Bajka-Murek

    2.03.2024
    2.03.2024

    Szanowni Państwo

    Proszę o pomoc w odmianie nazwiska Irena Bajka-Murek, a dokładniej jego poprawnej formy w bierniku. Jeśli pani Irena podpisywałaby dokumenty, to byłyby one podpisane przez „Panią Irenę Bajkę-Murek” czy „Panią Irenę Bajka-Murek”? Według mnie pierwsza forma jest poprawna, gdyż powinniśmy odmienić oba człony nazwisk oraz człon „Bajka” jest zakończony na literę A poprzedzoną miękką spółgłoską J (czyli powinien być odmieniany jak rzeczownik rodzaju żeńskiego).

  • PAST, PAST-a, mała PAST-a, PASTA, Pasta

    29.02.2024
    29.02.2024

    Dzień dobry,

    chciałbym się zapytać co spowodowało, że do skrótu PAST, który był pierwotnie czteroliterowy i każda litera miała swój odpowiednik w nazwie „Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna” została dołożona na końcu litera A ? Popularnym zapisem nazwy budynku jest PAST-a, który łączy oficjalną nazwę z ułatwieniem w wymowie. Pojawienie się litery A w mianowniku sugeruje, że też jest to pierwsza litera jakiegoś wyrazu w skracanej nazwie, a tak przecież nie jest. Dlaczego w takim razie zapis PASTA stał się zapisem poprawnym ortograficznie?


    https://sjp.pwn.pl/so/PASTA;4484625.html


    Pozdrawiam

  • PAX (Pax), LOT (Lot), RUCH (Ruch)

    28.02.2024
    28.02.2024

    W związku z poradą https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Koncowki-gramatyczne-w-zapisie-wersalikami;21227.html chciałbym zapytać, czy zapis odmiany nazwy PAX podany w Wielkim słowniku ortograficznym PWN (PAX-u itd.) jest błędny. PAX nie jest wszak skrótowcem.

  • SOR

    26.02.2024
    26.02.2024

    Na SOR, czy w SOR?

    Ponieważ skrótowiec ten zawiera słowo oddział, a jak wiadomo jedynie słuszny przyimek odnoszący się do tego rzeczownika to "na". A jednak spotykam się z twierdzeniem, że w tym przypadku poprawna jest wyłącznie forma "w SOR". Czy poprawna, czy zawsze i czy w tych sytuacjach można / nie można / trzeba skrótowiec ten odmieniać (niezależnie od zasad ogólnych).

    Pięknie dziękuję za pomoc w tym i wielu wcześniejszych problemach, z którymi zagłębiałem się w Poradni :)

    Arek Gudowski

  • Nazwa francuskiej wytwórni lotniczej i nazwy jej produktów

    25.02.2024
    25.02.2024

    Dzień dobry,

    mam pytanie o odmianę nazwy składającej się z dwóch nazwisk. Chodzi o dawnego producenta samolotów, którego nazwa pochodzi od nazwisk założycieli: Raymonda Saulniera oraz braci Léona i Raymonda Morane'ów.

    Czy nazwa ich samolotu powinna być odmieniana Morane'a-Saulniera, czy może raczej jak Rolls-Royce — Morane-Saulniera?

    Szybki przegląd internetu mówi mi, że większość osób pisze: Morane-Saulniera, odmieniając tylko drugie nazwisko. A jak jest prawidłowo?

    Z góry bardzo dziękuję.

    AniJach

  • „Ponadosobowe” użycie form 2. os. l.poj.

    24.02.2024
    24.02.2024

    Dzień dobry, chciałam się zapytać, czy można używać drugiej osoby liczby pojedynczej w opowiadaniu o ogólnych zagadnieniach? Przykład: powiedziałam koleżance, że nie mogę się doczekać, kiedy zmienię kolor paznokci. Na co ona mi odpowiedziała: „Czasami tak jest z kolorami, że nie czujesz się w nich dobrze. To trochę jak z ubraniami, niektórych kolorów nie nosisz, bo wiesz, że nie wyglądają dobrze na tobie”. Koleżanka użyła drugiej osoby liczby pojedynczej. Jej wypowiedź nie dotyczyła dokładnie mojej osoby. Nie miała na myśli, że to ja na pewno wyglądam źle w danym kolorze, tylko chodziło jej o poszczególny przypadek, że tak się czasem zdarza. Czy to forma poprawna w mówieniu o ogóle?

  • Yosojirou Kariya

    22.02.2024
    22.02.2024

    Szanowni Państwo,

    piszę w sprawie przetłumaczenia nazwy „Kariya's theorem” na polski. Mianowicie nie wiem, jak odmienić nazwisko „Kariya” w dopełniaczu — „Kariyego”, „Kariyi” (nie wiem także, czy należny byłby apostrof). O matematyku znalazłem niewiele... na wikipedii jest on cytowany w artykule https://en.m.wikipedia.org/wiki/Feuerbach_hyperbola. Oryginalny artykuł na temat twierdzenia został gdzie indziej zacytowany jako „J. Kariya. Un theoreme sur le triangle. L’Enseign. Math., 6:130–132, 1904”. Zwracam się ze prośbą o pomoc w tej kwestii — jaka forma jest w tym przypadku prawidłowa.

  • niesnaski, D. niesnasek

    20.02.2024
    20.02.2024

    „Niesnaski” - jaką powinny mieć formę w dopełniaczu, słowniki, które znalazłem podają „(kogo? czego?) niesnasek”, ale można znaleźć dawne zapisy w postaci „(kogo? czego?) niesnasków"?

    Na przykład wiersz Juliusza Słowackiego „Pośród niesnasków — Pan Bóg uderza...” oraz dostępna w domenie publicznej książka „Słowo dziejów polskich, Tom 3” W. Koronowicza z roku 1860, gdzie jest takie zdanie: „Chciał on na nim zaradzić zewnętrznej potrzebie i spróbować raz jeszcze ukojenia wewnętrznych niesnasków”.

    Czy może jest to forma archaiczna? Czy jest dopuszczalna współcześnie w mowie i piśmie?

  • jest – nie ma ponownie

    14.02.2024
    14.02.2024

    Mówimy: on/ona tu jest; natomiast zaprzeczając mówimy: jego/jej tu nie ma. Skąd takie zaprzeczenie?

  • Sidorko

    14.02.2024
    14.02.2024

    Szanowni Państwo,

    męskie nazwiska naszych rodaków zakończone na -o trzeba odmieniać. Niektórzy uważają jednak, że np. nazwisko Sidorko jest nieodmienne. W moim przekonaniu (po analizie słowników i poradników) forma D. lp. tegoż nazwiska powinna brzmieć Sidorki. Czy przyznają mi Państwo rację?

    Kłaniam się

  • Roșca

    13.02.2024
    13.02.2024

    Szanowni Państwo,

    proszę o radę ws. odmiany nazwiska rumuńskiego pochodzenia, tj. Roșca, przede wszystkim w dopełniaczu lp. Nie mam pewności, ale ostatnio napisałem podziękowanie dla Alberta Roșki. Ciekawi mnie również odmiana tego nazwiska w odniesieniu do kobiety.

    Kłaniam się

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego