Coraz częściej jestem uczestnikiem sporu pt. w czy na. Zawsze podpieram się opinią profesora Bańki zamieszczoną w 2011 roku, która mówi, że póki co powinniśmy nadal używać formy w Wilanowie. Ostatnio coraz częściej zacząłem się jednak spotykać z formą na Wilanowie używaną w przestrzeni publicznej. Skłoniło mnie to do zadania sobie, i co za tym idzie również Państwu, pytania – czy polski język i językoznawcy akceptują już formę na Wilanowie?
To nie językoznawcy, lecz użytkownicy języka „decydują” o tym, czy dana forma jest poprawna, a jako że wszystko wskazuje na to, że konstrukcja
na Wilanowie staje się coraz powszechniejsza, to zdaje się, że jest coraz bardziej akceptowana.
Przyimek
na łączymy z nazwami terytoriów niesamodzielnych, np. dzielnic (
mieszkam na Mokotowie, na Ochocie, na Woli – także z czasownikami ruchu:
jadę na Mokotów, na Ochotę, na Wolę), natomiast
w (oraz
do – z czasownikami ruchu) – z nazwami obszarów samodzielnych (
mieszkam w Europie, w Polsce, w Warszawie –
jadę do Europy, do Polski, do Warszawy). Wilanów do połowy XX wieku był odrębną miejscowością (a więc terytorium samodzielnym), dlatego mówiło się
jestem w Wilanowie, jadę do Wilanowa. Gdy już został przyłączony do Warszawy, używano nadal tych konstrukcji – dużą część jego mieszkańców stanowili bowiem ludzie, którzy posługiwali się nimi „od zawsze”. Gdy kilkanaście lat temu zaczęło powstawać nowe osiedle, jego mieszkańcy – osoby przybyłe spoza dzielnicy i spoza Warszawy – zaczęli używać nazwy swojej dzielnicy tak, jak się używa nazw innych dzielnic:
na Wilanowie, na Wilanów (jak:
na Ochocie, na Ochotę). Podobnie dzieje się z nazwami innych nowych (lub stosunkowo nowych) dzielnic na obrzeżach Warszawy zasiedlanych obecnie przez nowych mieszkańców – o ile jeszcze 3 dekady temu mówiono głównie
w Białołęce, do Białołęki, gdyż w dzielnicy tej, przyłączonej do Warszawy (podobnie jak Wilanów) w 1951 roku, mieszkali głównie jej dawni mieszkańcy. Odkąd zaczęto budować w niej nowe osiedla, zaczęły się upowszechniać konstrukcje
na Białołęce, na Białołękę.
Czy więc wyrażenia
na Wilanowie, na Wilanów są poprawne? Jeśli są powszechne, szczególnie wśród mieszkańców dzielnicy, to zapewne są akceptowane, również dlatego, że mają oparcie w systemie języka. Można sądzić, że za jakiś czas zostaną skodyfikowane przez wydawnictwa poprawnościowe.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
