Rzeczowniki typu historia, filozofia, lekcja, a także linia, religia oraz imiona typu Maria, Zofia są wyrazami zapożyczonymi (głównie na podłożu grecko-łacińskim). W języku staropolskim (kiedy były zapożyczane) ze względu na skomplikowany układ akcentacyjno-iloczasowy były one o jedną sylabę dłuższe niż obecnie, tzn. his-to-ry-ja, fi-lo-zo-fi-ja, … Ma-ry-ja, Zo-fi-ja. Ślady takiej wymowy zachowały się do dziś w formacjach pochodnych typu his-to-ryj-ka, lek-cyj-ny.
W ciągu XIX w. nastąpiło skrócenie zapożyczonych wyrazów omawianego typu o jedną sylabę, tzn. historyja → historia. Jedyną zachowaną formą reliktową jest postać imienna Maryja ‘Bogurodzica’ wobec Maria ‘imię żeńskie’.
Rzeczowniki zapożyczone na -ja (-ia) odmieniały się według deklinacji żeńskiej miękkotematowej. Podlegała ona intensywnym wpływom innych typów deklinacyjnych (nawet deklinacji przymiotnikowej). Szczegółowe omówienie końcówek każdego przypadka znajdziemy w dowolnym podręczniku akademickim do gramatyki historycznej języka polskiego. Mechanizm ścierania się różnych tendencji w zakresie kształtowania się współczesnych form odmiany ukazuje szczegółowo Irena Bajerowa w pracy Polski język ogólny XIX w. Stan i ewolucja, t. I, Ortografia, fonologia z fonetyką, morfonologia, Katowice 1986; t. II, Fleksja, Katowice 1992 r.