Bigos w języku

Bigos w języku
3.06.2020
3.06.2020
Szanowni Państwo!
Ostatnio próbowałem dowiedzieć się czegoś więcej o kulturowej historii bigosu. Czy mógłbym prosić o wyjaśnienie znaczenia następujących polskich idiomów, które znalazłem w „Encyklopedii staropolskiej” Glogera: ni to bigos, ni to flaki; bigos – wczorajsza potrawa; bigos ze starej miotły.
Z życzeniami zdrowia
Adam N.
Szanowny Panie,
bigos, jak wiadomo, jest potrawą przyrządzaną z wielu różnych składników (kapusty, różnych gatunków mięsa, grzybów, śliwek itd.), przez co symbolizuje przede wszystkim chaos (por. narobić bigosu – ‘spowodować chaos, zamieszanie’). Do tej jego cechy nawiązuje też dawne wyrażenie ni to bigos, ni to flaki ‘nie wiadomo co, coś o mało wyrazistych cechach’. Zdarzało się (i to zapewne nierzadko), że do takiej mieszaniny dodawano mało wartościowe (a nawet lekko już nieświeże) produkty; bywało też i tak, że raz zrobiony bigos podgrzewano przez kolejne dni, dodając do niego coraz to nowe składniki (by zrobić użytek z tych, których nie da się już zjeść osobno). Stąd wzięły się określenia bigos – wczorajsza potrawa oraz bigos ze starej miotły. Nie udało mi się dotrzeć do tekstów, w których zostały one użyte, więc nie mogę z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, czy miały one odniesienie do innych zjawisk niż do bigosu. Frazę Bigos to wczorajsza potrawa rejestruje tzw. słownik warszawski (Słownik języka polskiego J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedźwiedzkiego, Warszawa, 1900–1927, t. I, s. 154) z opisem ‘rzecz nieświeża, odgrzewana’. Można przypuszczać, że wyrażenie bigos ze starej miotły odnosi się do potrawy przyrządzonej z mało wartościowych składników.
Z pozdrowieniami
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego