Czas względny przyszły w języku polskim?

Czas względny przyszły w języku polskim?
3.09.2018
3.09.2018
Czas zaprzeszły uznaje się za formę historyczną. Czy istniała kiedykolwiek analogiczna i podobnie archaiczna w brzmieniu odmiana czasu przyszłego? Coś z obszarów czasu przyszłego złożonego? Taka mianowicie z czasownikiem dokonanym. Przykład: Ona będzie go polubi.
Nie ma dowodów na to, że w języku prasłowiańskim funkcjonował czas względny przyszły (zob. Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984, s. 267 i n.). Czynność przyszłą, jak pokazuje przykład języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, wyrażano formami prostymi (równymi czasowi teraźniejszemu) – w wypadku czasowników dokonanych, i opisowymi – w wypadku czasowników niedokonanych. W językach słowiańskich wykorzystywano różne słowa posiłkowe (np. chcieć, mieć, zacząć, być) dodawane do bezokolicznika lub do imiesłowu czasu przeszłego czynnego II (por. polskie będę + pisał, -a). Analizy zabytków starocerkiewnych wskazały na bardzo rzadkie konstrukcje peryfrastyczne z imiesłowami, zdolne wyrazić relacje uprzedniości bądź następczości w stosunku do przyszłości. Nie ma po nich śladu, a opisowe złożenia oparte na imiesłowie czasu przeszłego II mają już tylko (w języku polskim po zaniku czasu zaprzeszłego) funkcję czasów bezwzględnych (staropolskie pisał + jeśm dało dzisiejsze pisał-em). Podany przez Panią przykład jest z językowego punku widzenie wykluczony. Ustaliła się bowiem reguła, że będę, będziesz… (tak samo zacznę, zaczniesz…) łączy się tylko z czasownikami niedokonanymi. Polubić jest czasownikiem dokonanym. Tytułem uzupełnienia warto dodać, że także niemiecki złożony imiesłowowo i bezokolicznikowo czas Futur II wyraża przekonanie, że czynność zostanie wykonana w przyszłości, a nie czynność, która miałaby nastąpić po innej lub przed nią. O uprzedniości („zanim”) można mówić w wypadku angielskiego czasu Future Perfect.
Kazimierz Sikora, Uniwersytet Jagielloński
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego