Frazeologizm z gajowym
uprzejmie proszę o wyjaśnienia genezy ironicznego powiedzenia być odważny jak żydowski gajowy, spotykanego jeszcze dziś wśród starszego pokolenia Polaków. Jeśli dobrze rozumiem, porzekadło to odwołuje się do stereotypowej tchórzliwości Żydów, ale dlaczego pojawia się w nim akurat gajowy?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski
18.04.2024
13.07.2020
Szanowni Eksperci,uprzejmie proszę o wyjaśnienia genezy ironicznego powiedzenia być odważny jak żydowski gajowy, spotykanego jeszcze dziś wśród starszego pokolenia Polaków. Jeśli dobrze rozumiem, porzekadło to odwołuje się do stereotypowej tchórzliwości Żydów, ale dlaczego pojawia się w nim akurat gajowy?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski
Szanowny Panie,
trudno o jednoznaczne wskazanie powodu, dla którego pojawia się tu akurat gajowy. Przywołany przez Pana frazeologizm występował w różnych wariantach, między innymi bojowy jak żydowski gajowy (zob. https://www.facebook.com/NadlesnictwoWichrowo/posts/1136018969916677?comment_id=1137798339738740&comment_tracking=%7B%22tn%22%3A%22R%22%7D oraz https://dzieckonmp.wordpress.com/2017/04/19/swiadectwo-toma/comment-page-1/) – tu pojawienie się gajowego można uzasadnić rymem do bojowego. Być może forma, którą Pan przywołuje (i którą potwierdza szybka kwerenda internetu), powstała jako modyfikacja tej właśnie postaci.
Z pozdrowieniami
trudno o jednoznaczne wskazanie powodu, dla którego pojawia się tu akurat gajowy. Przywołany przez Pana frazeologizm występował w różnych wariantach, między innymi bojowy jak żydowski gajowy (zob. https://www.facebook.com/NadlesnictwoWichrowo/posts/1136018969916677?comment_id=1137798339738740&comment_tracking=%7B%22tn%22%3A%22R%22%7D oraz https://dzieckonmp.wordpress.com/2017/04/19/swiadectwo-toma/comment-page-1/) – tu pojawienie się gajowego można uzasadnić rymem do bojowego. Być może forma, którą Pan przywołuje (i którą potwierdza szybka kwerenda internetu), powstała jako modyfikacja tej właśnie postaci.
Z pozdrowieniami
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
-
13.07.2020Jako ciekawostkę można dodać, że w gwarze więziennej żydowski gajowy jest ogólnym określeniem pracowników zakładu karnego. Zob. np. Klemens Stępniak, Słownik gwar przestępczych, Kraków [2013].
Patrycjusz Pilawski -
18.04.2024
Pewną wskazówkę daje fragment tekstu Juliana Tuwima „My, Żydzi polscy”, w którym autor pisze m.in. „A zna szanowny pan dowcip o Żydzie-gajowym? Pyszny! Żyd jucha, uważa pan, wypalił i ze strachu w portki zrobił! Ha, ha!”.
Piotr Michałowski
