Z nazwami miejscowymi jest tak, że ich genezy nie można rozpatrywać bez wiedzy o realiach pozajęzykowych, które (na ogół) wpływały na ich kształt. Ponieważ w pytaniu o nazwę Kosmolec takich wiadomości nie ma, można zatem jedynie przedstawić tylko takie hipotezy, dotyczące pochodzenia nazwy, które znajdują uzasadnienie w jej postaci leksykalno--słowotwórczej. Najprawdopodobniej jej podstawę stanowi rdzeń kosm- lub kosmo(a)l-, który występuje w takich wyrazach o zasięgu ogólnopolskim jak: kosm, kosma, kosmacić, kosmacz, kosmato, kosmaty, kosmyk itp., w których morfem kosm- ma pierwotne znaczenie ‘pasemko włosów’. Dawne przenośne znaczenie tego morfemu lub wyrazu to ‘pasmo drzew, krzewów; las’, notowane m.in. jeszcze w tekstach XIX-wiecznych. Przy takiej interpretacji nazwa Kosmolec (Kosm+ol+ec) oznaczałaby po prostu skrawek lasu, teren zalesiony i byłaby genetycznie podobna do takich nazw jak: Załęże, Łyse Błoto, Osiek (pierwotnie osiek to ‘nisko położone urodzajne miejsce, które poprzednio było łąką’), znajdujących uzasadnienie w botanicznym krajobrazie. Możliwe są tu jednak i inne skojarzenia z podstawą kosmal-a // kosmol-a, która historycznie i dialektalnie mogła oznaczać ‘istotę obrośniętą włosami/sierścią, np. wilka lub niedźwiedzia, także diabła lub człowieka’, ‘rasę wołów roboczych’ czy wreszcie ‘typ daniny’ (ostatnie nawiązania są mniej prawdopodobne). W takiej sytuacji Kosmolec to miejsce gdzie żyją wilki, niedźwiedzie, a może nawet diabły. Można wreszcie tę nazwę wywodzić od imienia Kosma lub nazwisk Kosmal, Kosmala, ale jak było naprawdę, tego bez wiedzy o realiach historycznych dociec nie sposób.