Szanowny Panie,

przywołane w pytaniu normy oparte są przede wszystkim na kryterium funkcjonalnym (w mniejszym stopniu również estetycznym). Służą głównie do nadania przekazowi piśmienniczemu najbardziej komunikatywnej postaci. Mają ułatwiać czytelnikowi odbiór treści. Na najwyższym poziomie ogólności można stwierdzić, iż mają sprawić, by pewne całostki logiczno-treściowe nie były niepotrzebnie rozdzielane oraz by zbyt częste dzielenie wyrazów nie męczyło wzroku czytelnika.

Normy, o których tu mówimy, mają taką samą historię jak wszystkie normy edytorskie. Do końca XIX wieku polscy autorzy, redaktorzy i drukarze sami rozstrzygali, jaki kształt edytorski przyjmie dana publikacja. Obserwowano praktyki lekturowe i zbierano uwagi od czytelników na temat tego, co utrudnia im czytanie. Niekiedy korzystano z rozwiązań stosowanych w innych krajach. Wydawcy – w porozumieniu z autorami i drukarzami – wybierali rozwiązania korzystne dla czytelnika. W ten sposób upowszechniały się pewne zasady postępowania edytorskiego. Kształtowała się norma zwyczajowa (konwencja).

Na przełomie XIX i XX wieku zaczęto podejmować sformalizowane i zinstytucjonalizowane badania nad procesem czytania i czytelnością pisma drukowanego. W ramach tzw. higieny książki analizowano strukturę pism drukarskich i tekstu typograficznego oraz badano jakość papieru i rodzaje oświetlenia w kontekście łatwości czytania i przyswajania materiałów drukowanych. Wyniki tych badań były wdrażane przez rozmaite instytucje zajmujące się działalnością edytorską. Wydawnictwa, towarzystwa naukowe i redakcje czasopism zaczęły – dla ułatwienia pracy autorom, redaktorom i drukarzom (zecerom) – wydawać te wskazówki w formie instrukcji edytorskich. Tak zrodziły się pierwsze normy skodyfikowane (kodyfikacja).

Normy przedstawione w „Edycji tekstów”, które dotyczą dzielenia wyrazów i rozdzielania różnego typu zapisów na końcu wiersza, wynikają z analizy polskiej i zagranicznej normy zwyczajowej oraz analizy i krytyki publikacji normotwórczych (m.in. podręczników zecerstwa, instrukcji wydawniczych oraz norm drukarskich i wydawniczych, por. np. BN-76/7440-02 Zasady składania tekstów w języku polskim czy PN-83/P-55366 Zasady składania tekstów w języku polskim).

Łączę pozdrowienia